Historia

Pierwsza wzmianka o istnieniu kościoła pw. św. Doroty i Klemensa w Domaszczynie pochodzi z 1339 roku. Obecny, późnogotycki o charakterze obronnym wzniesiony został na miejscu, wcześniejszej świątyni, zapewne drewnianej. Budowa rozpoczęta w 1565 r. staraniem właścicieli miejscowego majątku ziemskiego, luteran braci Dawida i Ernsta von Dompning, kontynuowana była przez wdowę po Davidzie – Katarzynę Kotulińską, a następnie jej drugiego męża Hansa Hellmanna von Kupferberga. Prace budowlane ukończono w roku 1585; wyposażenie kościoła ufundował m.in. kolejny właściciel dóbr Hans von Gaffron. Świątynia pierwotnie protestancka, przeszła w 1653 lub 1662 r. w ręce katolików. W 1777 r. uległa pożarowi od uderzenia pioruna; remontowana w 1787, w roku 1844 groziła zawaleniem. W l. 1858-59 kościół odrestaurowano. W 1876 r. piorun ponownie uszkodził wieżę, którą odbudowano w 1896 r., naprawiono też dach, otynkowano wnętrze, położono nową posadzkę oraz wystawiono kruchty. Kościół remontowano w 1980 (wymiana drewnianych stropów prezbiterium i nawy) i 1998 r. (wzmocnienie więźby, wymiana pokrycia dachu i hełmu wieży). Świątynia jest obecnie kościołem filialnym parafii pw. św. Brata Alberta w Mirkowie.

Opis

Kościół usytuowany w centralnej części wsi, otoczony pozostałościami cmentarza. Orientowany, jednonawowy, założony na planie prostokąta, z węższym, niższym i trójkątnie zamkniętym prezbiterium, do którego przylega od północy zakrystia z dachem pulpitowym. Nawę poprzedza od zachodu masywna, czworoboczna wieża zwieńczona ostrosłupowym, ceramicznym hełmem. Przy nawie od północy i południa neogotyckie kruchty (1896); przy wieży od południa niewielka przybudówka z dachem pulpitowym (l. 1858-59 lub 1896). Dachy ceramiczne; ponad nawą, prezbiterium i kruchtami dwuspadowe. Kościół opięty dwuuskokowymi szkarpami; na cegle przypory przy prezbiterium wyryta data 1565. Otwory okienne obustronnie rozglifione, zamknięte łukami odcinkowymi. Otwory wejściowe do nawy i zakrystii w uskokowych ościeżach zamkniętych półkoliście, z zakrystii do prezbiterium łukiem ostrym. Stolarka drzwiowa wraz z okuciami neogotycka (ok. 1858). Na szczycie nawy chorągiewka z datą 1787. Prezbiterium i nawa nakryte drewnianymi stropami (1980); w zakrystii i przyziemiu wieży sklepienia kolebkowe; łuk tęczowy oddzielający prezbiterium od nawy koszowy. W wyposażeniu kościoła: eklektyczny ołtarz główny z 1858 r., neogotycka ambona z 1896 r. oraz późnogotycka figura tronującej Św. Anny Samotrzeciej z ok. 1520 r. W oknach prezbiterium cztery neogotyckie witraże sygnowane F. Geiges, Freiburg i.B. 1896.

Zabytek dostępny.

Oprac. Beata Sebzda, OT NID we Wrocławiu, 23.05.2017 r.