Należą do nich: uniesienie budynku ponad poziom terenu na słupach, wolny plan, wolna fasada (niezależna od konstrukcji budynku), okna wstęgowe oraz płaski dach.

Budynek jest dziełem architekta Juliusza Żórawskiego, którego twórczość charakteryzowała się umiejętnością łączenia surowych form modernistycznych z luksusem wielkomiejskiej kamienicy.

Historia

Kamienica została wybudowana w l. 1938-1940 wg projektu wybitnego architekta Juliusza Żórawskiego. Wygrał on konkurs ogłoszony w 1937 r. przez Państwowy Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych Pracowników Umysłowych na dom dla pracowników tej instytucji. Otrzymali oni korzystne kredyty na zakup mieszkań, które sięgały nawet 90% wartości nieruchomości.

Budynek nie został ukończony do wybuchu II wojny światowej i część mieszkań była urządzana już w czasie okupacji niemieckiej. 1 sierpnia 1944 r. dowódca wojsk powstańczych na Żoliborzu, płk Mieczysław Niedzielski ps. „Żywiciel” umieścił w tym budynku swój sztab. W garażu znajdował się szpital polowy nr 100. 31 sierpnia bomby lotnicze zburzyły część domu zabijając i zasypując w piwnicach wielu ludzi. Płk Niedzielski kierował akcją ratowniczą i własnoręcznie odkopywał ofiary nalotu. Do kapitulacji powstania dom stanowił ważny element niezdobytej reduty obronnej Żoliborza. 

W wyniku działań wojennych obiekt uległ częściowemu uszkodzeniu. Pierwsze prace remontowe podjęto już w 1945 r., a skończono je rok później. W 1948 r. władze miasta urządziły w tym budynku bankiet dla Pabla Picassa, który przyjechał do Polski na Światowy Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju we Wrocławiu. Główna część spotkania odbyła się na tarasie narożnym. W 1949 r. kamienica została znacjonalizowana i od tego czasu była zaniedbywana. Sytuacja zmieniła się dopiero w 1999 r., kiedy to budynek przejęła wspólnota mieszkaniowa, która sukcesywnie wykonuje prace remontowe.

Opis

Gmach o konstrukcji szkieletowej wzniesiony został na planie litery „L” ze 120-metrowym skrzydłem frontowym od strony ul. Mickiewicza oraz 55-metrowym skrzydłem bocznym od strony pobliskiej ul. Bohomolca. Obiekt został zaprojektowany z uwzględnieniem naturalnej pochyłości terenu, dzięki czemu możliwe było częściowe nadwieszenie go nad poziomem ziemi i oparcie na słupach. Utworzono w ten sposób podcięcie i prześwit podparty na masywnych słupach, umożliwiający przejście na podwórko, który został zagrodzony kratą z motywami nawiązującymi do stylistyki okrętowej. Fasada ozdobiona jest poziomym pasem okien wstęgowych. To dzięki ich dużej liczbie budynek zaczęto nazywać Szklanym Domem. W elewacja od strony ul. Bohomolca i podwórzowej występuje zróżnicowany układ okien z balkonami i galerią w części południowej.

Obiekt o pięciu kondygnacjach mieszkalnych i szóstej – cofniętej – pierwotnie o przeznaczeniu gospodarczym. Prowadzi do niego dziesięć klatek schodowych. Na dachu umieszczono trzy tarasy: w skrzydle od ul. Mickiewicza –  pierwszy na wysokości 7. i 8. klatki, z daszkiem; drugi narożny z charakterystycznymi daszkami umieszczonymi na różnych poziomach (górny to tzw. solarium); w skrzydle od ul. Bohomolca taras zwrócony w kierunku wschodnim, również zwieńczony przykryciem. Ich forma wraz z metalowymi, spiralnymi schodkami w tarasie dwupoziomowym oraz barierkami kojarzy się z trapem statku i ujawnia kolejne inspiracje architekturą okrętową.

We wnętrzu budynku mieści się ponad sto mieszkań o zróżnicowanej powierzchni, które dzięki zastosowanej konstrukcji nośnej można było dowolnie kształtować. Dom był przeznaczony dla pracowników różnego szczebla. To zróżnicowanie można zaobserwować w formie budynku. Najbardziej reprezentacyjne mieszkania „dyrektorskie”, z podwójnym wejściem dla właścicieli i oddzielnym dla służby, zajmują jego krótsze skrzydło, zaś przechodząc dalej w kierunku płd. lokale stają się skromniejsze. W ostatnim segmencie, jedynym bez klatki schodowej, umieszczono od podwórka otwarte galerie.

W projekcie przewidziano utworzenie trawników, budowę betonowych pergoli (do dzisiaj zachowała się jedna w formie kratownicy) oraz oczka wodnego od strony północnej. Na wysoki standard budynku wpłynęły także: podziemny garaż (jeden z pierwszych w Warszawie), rynny w ścianach odprowadzające deszczówkę bezpośrednio do studzienek oraz windy z drewnianymi kabinami i kryształowymi lustrami (obecnie niezachowane).

Oprac. Bartłomiej Modrzewski, NID OT Warszawa, 25-01-2019 r.