Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

grodzisko, st. 1 - Zabytek.pl

Adres
Dołhołęka

Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. bialski, gm. Międzyrzec Podlaski

Grodzisko jest pozostałością wczesnośredniowiecznego grodu, z którym łączone są do dziś widoczne wały ziemne.

Jest jednym z nielicznych dobrze zachowanych tego typu obiektów na Lubelszczyźnie i unikatowym elementem krajobrazu Lubelszczyzny. Stanowi cenne źródo do poznania budownictwa grodowego z okresu wczesnego średniowiecza.

Usytowanie i opis

Grodzisko w Dołhołęce o lokalnej nazwie „Horodyszcze“ lub „Okopy“, jest położone ok. 600 m na południowy wschód od zabudowań wsi Dołhołęka i 100 m na południowy wschód od zakola grobli, na skaju lasu zwanego „Horodyszcze”, na wschodnim cyplu pagórka meandrowego, w szerokiej i zabagnionej dolinie rzeki Piszczanki.

Grodzisko posiada kształt w przybliżeniu kolisty o wymiarach 75 x 60 m (56 x 50 m licząc od korony wału). Otacza je pojedynczy wał ziemny, silnie zniszczony w części wschodniej. Jego zachowana maksymalna wysokość wynosi ok. 3,0 m. Majdan grodziska znajduje się na głębokości od 0,40 m do 1,0 m, licząc od korony wału. Obiekt otocza niski, podmokły teren, przy czym od zachodu teren ten jest nieco wyższy i w tej części znajduje się fosa dochodząca do głębokości 2 m, co w sumie tworzy obiekt trudno dostępny. Teren grodziska jest porośnięty lasem.

Grodzisko zostało wprowadzone do literatury w 1893 roku przez Adolfa Pleszczyńskiego. Stanowisko figuruje w starszej literaturze i archiwach również jako grodzisko Krzewica, Łukowisko, Tłuściec lub Żabce. Stan zachowania obiektu jest dobry, ale wały w wielu miejscach są poważnie zniszczone licznymi norami zwierząt leśnych.

Historia

W oparciu o wyniki badań archeologicznych można przyjąć, że gród reprezentuje jednofazowe, krótkotrwałe osadnictwo. Funkcjonował w okresie wczesnego średniowiecza, od przełomu VIII/IX po X wiek.

Stan i wyniki badań

Stanowisko było badane powierzchniowo w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski w 1985 roku przez Sławomira Żółkowskiego.

Badania wykopaliskowe przeprowadził w 1977 roku Sławomir Jastrzębski. Zrealizowano kilka wykopów badawczych o łącznej powierzchni 60 m2. Objęto nimi majdan grodziska wraz z partią przy wale i wykonano przekop przez wał.

Archeologiczne badania

W wyniku badań wykopaliskowych stwierdzono, że wał grodziska wzniesiono w konstrukcji drewniano-ziemnej. Jego wypełnisko stanowiła warstwa silnie zbitej gliny, pierwotnie ograniczonej konstrukcją drewnianą. Konstrukcja ta o szerokości 1,7-2 m, została wkopana w warstwę jasnego piasku o miąższości 0,3-0,7 m, usypaną na pierwotnej powierzchni ziemi. Glinę od strony majdanu wzmacniała konstrukcja drewniana, prawdopodobnie skrzyniowa. Ślady zawalenia się górnej partii konstrukcji w stronę wnętrza grodziska czytelne są w postaci nieregularnych czarnych przepalonych plam z dużą zawartością węgli drzewnych. Rekonstruowana szerokość podstawy wału wynosiła 4,5- 5 m, a zachowana wysokość od poziomu pierwotnej próchnicy 1,4 m. Na terenie majdanu grodziska odkryto obiekt stanowiący zagłębienie przywałowe w postaci płytkiego, nieckowatego w przekroju rowu, z którego wybierano ziemię prawdopodobnie na podsypanie wału od wnętrza grodu. W przywałowej części majdanu odkryto również nieregularnie rozrzucone przepalone kamienie, które występowały w płytkich zagłębieniach wypełnionych spalenizną. Zinterpretowane zostały jako pozostałości kilku palenisk ułożonych z kamieni polnych. Warstwa kulturowa na majdanie grodziska posiada stosunkowo małą miąższość, a brak intensywnych śladów osadniczych i przebudowy wału wskazują, że gród był użytkowany stosunkowo krótko, może tylko okresowo i pełnił funkcję refugium. W trakcie badań zebrano kilkaset fragmentów naczyń glinianych, przęśliki dwustożkowate, nożyk żelazny, fragment żelaznego pręta. Na podstawie zabytków ruchomych ustalono okres funkcjonowania grodu na VIII/IX-X w.

Dostęp do zabytku bez ograniczeń.

oprac. Ewa Prusicka, OT NID Lublin, 24-03-2016 r.

Rodzaj: grodzisko

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_06_AR.1139, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_AR.1759338