Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

fortyfikacje, st. 9,10,12 - Zabytek.pl

fortyfikacje, st. 9,10,12


fortyfikacje XIV-XV/XVI w. Danków

Adres
Danków

Lokalizacja
woj. lubuskie, pow. strzelecko-drezdenecki, gm. Strzelce Krajeńskie - obszar wiejski

Relikty średniowiecznych umocnień to cenny przykład ziemnych fortyfikacji z gródkami strażniczymi, wałami oraz fosami, dobrze zachowanych na terenie dawnego nowomarchijskiego miasteczka.

Historia

Danków po raz pierwszy w źródłach został wymieniony w 1283 r. jako Tankowe. Na początku XIV w. wieś kilkakrotnie była miejscem postoju brandenburskich margrabiów. W 1314 i 1315 r. polował tu margrabia Waldemar. W latach 1343-1347 miejscowość kilkakrotnie odwiedzał margrabia Ludwik Starszy, który w jednym z dokumentów wspomniał civitas Danków.

W średniowieczu na terenie Dankowa zbudowano zamek myśliwski, w którym spotykali się margrabiowie brandenburscy, dostojnicy kościelni i przedstawiciele rycerstwa. W miejscu tym podpisywano liczne dokumenty, w tym umowy handlowe i te dotyczące zarządzania Nową Marchią. W pierwszej połowie XIV w. doszło do przekształcenia się osady służebnej w miasto, w którym około połowy tego stulecia zbudowano ziemne fortyfikacje oraz dwa punkty strażnicze - gródki, które wzniesiono przy traktach prowadzących do Dankowa od zachodu i wschodu, czyli od strony Barlinka i Strzelec Krajeńskich. Niewiele wiadomo o późniejszej działalności inwestycyjnej w obrębie dankowskich fortyfikacji. W trakcie badań archeologicznych przeprowadzonych w 2009 r., w partii środkowej stanowiska nr 9 (gródek od strony Strzelec Krajeńskich) natrafiono na późnośredniowieczne nawarstwienia wraz z kamienną podwaliną jednej ze ścian nieznanej budowli, prawdopodobnie drewnianej strażnicy. W XIX w., w czasie urządzania parku dworskiego nawarstwienia średniowieczne zostały naruszone lub w niektórych miejscach całkowicie zniszczone. Na stanowisku nr 10 (gródek od strony Barlinka) natrafiono na nienaruszony układ warstw późnośredniowiecznych, kojarzonych z czasem zakończenia użytkowania wzniesienia przez ludność miasta. Ponadto odsłonięto pozostałości podwaliny pod drewnianą budowlę w postaci intensjonalnie ułożonych cegieł i kamieni. Obiekt ten mógł służyć za schronienie przebywających tu czasowo strażników, zobowiązanych do ochrony Dankowa od strony Barlinka. Badania archeologiczne potwierdziły, że zachowane wały (stanowisko nr 12) to relikt obwarowań średniowiecznego miasta, sztucznie usypanych prawdopodobnie z piasku, który pochodził z niwelowanego pod zabudowę wzgórza.

Usytuowanie i opis

Pierwszy gródek (stan. 9) położony jest na terenie parku pałacowego, w południowo-wschodniej części Dankowa, po północnej stronie drogi prowadzącej do Strzelec Krajeńskich i na zachód od rzeczki Polka, wypływającej z jeziora Dankowskiego Wielgiego). Drugi gródek (stan. 10) leży w południowo-zachodniej części Dankowa, po południowej stronie drogi prowadzącej do Barlinka, przy przesmyku łączącym jezioro Kinołęka z Dankowskim. Wały i fosy znajdują się w zachodniej części Dankowa, sięgając od północy do jeziora Dankowskiego, a od południa do drogi brukowej prowadzącej przez środek miejscowości.

Pierwszy gródek jest sztucznym wyniesieniem o wysokości do 6 m nad poziomem jeziora i wymiarach 60 x 50 m. W środkowej partii zachowały się wspomniane ślady kamiennych fundamentów bliżej nieokreślonej budowli drewnianej, prawdopodobnie strażnicy. Drugi gródek stanowi wyniesienie o wysokości 5,5 m od poziomu jeziora Kinołęka i wymiarach 40 x 45 m. W północnej części partii szczytowej zachowały się ceglano-kamienne ślady podwaliny drewnianej budowli, zapewne strażnicy.

Fragment ziemnych fortyfikacji tworzą również dwa wały, dwie fosy i owalne wyniesienie. Przebieg wałów jest zgodny z osią północ-południe. Zachowana wysokość wałów wynosi do 4 m, a wyniesienia do 5 m nad poziomem jeziora Dankowskiego. Wał zachodni i fosa zachodnia są czytelne na długości 55 m, zaś wschodnie elementy fortyfikacji: wał i fosa - 135 m. Wyniesienie ma 25 m średnicy u podstawy, a szerokość wałów i fos w sumie wynosi 50 m, od północy wraz z wyniesieniem 60 m.

Stan i wyniki badań

W trakcie badań archeologicznych przeprowadzonych w 2009 r. na pierwszym grodzisku (stan. 9) we wspomnianych nawarstwieniach, oprócz śladów podwaliny budowli, odkryto m.in. fragmenty naczyń ceramicznych oraz grot strzały łuku datowany na XIII-XIV w. Na terenie drugiego grodziska (stan. 10) w obrębie nawarstwień związanych z pozostałościami konstrukcji drewnianej, wzniesionej na ceglano-kamiennej podwalinie, wyeksplorowano fragmenty ceramiki naczyniowej z około XV/XVI w., zniszczone monety z XV-XVI w. oraz kilkanaście żelaznych grotów bełtów kusz. Badania archeologiczne pozwoliły na udokumentowanie twierdzenia, że zachowane wały są reliktami obwarowań średniowiecznego Dankowa, a usypano je zapewne z piasku niwelowanego wzniesienia, które znajdowało się w obrębie późniejszej zabudowy.

Obiekt dostępny dla zwiedzających.

Oprac. dr Krzysztof Garbacz, OT NID w Zielonej Górze, 13.04.2015 r.

Rodzaj: fortyfikacje

Materiał budowy:  ziemne

Forma ochrony: Rejestr zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_08_AR.11649