Usytuowany na południowym skraju centralnej części państwa polskiego wyznacza strukturę piastowskiej organizacji zarządu terytorialnego.

Usytuowanie i opis

Grodzisko leży w lesie, w dolinie Warty, na jej lewym (południowym) brzegu, około 150 m od jej obecnego koryta, po prawej stronie starorzecza Warty, w jej zakolu. Jest to teren z natury obronny, zabagniony, z możliwością dotarcia do warowni wyłącznie poprzez groble na ramionach starorzecza, może dawniej przez mosty. Usytuowane jest ok. 1,2 km na południowy-wschód od Czeszewa, które znajduje się po drugiej stronie Warty.

Niewielkie grodzisko typu stożkowatego o średnicy podstawy ok. 47 m i średnicy majdanu ok. 14 m. Ma plan nieregularnie kolisty. Stożek ma dziś wysokość ok. 6 m. Otoczony był fosą, która zachowała się w szczątkowej formie, najlepiej widoczna od strony południowo-wschodniej obiektu. Gródek zajmuje powierzchnię ok. 6 arów. Całość założenia z hipotetycznym zasięgiem fosy zajmowała obszar około 0,15 ha.

Grodzisko bardzo dobrze zachowane. Aktualnie porośnięte jest drzewami, w otoczeniu lasu, w którym jest usytuowane. Okresy bezlistne są więc szczególnie dogodne do odwiedzania tego obiektu. Grodzisko leży w obrębie Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego z licznymi ścieżkami dydaktycznymi. Wszelkie osobliwości na terenie Parku, zarówno przyrodnicze jak i antropogeniczne (w tym grodzisko w Czeszewie) są dobrze oznaczone na mapach krajoznawczych i w terenie.

Historia

Gród pobudowano, jak podają niektóre źródła, być może w X-XI w. Może jednak pochodzić z czasów nieco późniejszych, z XII-XIII w., kiedy szeroko rozpowszechnia się ten typ grodu. Jest to obiekt jednoczłonowy. Pierwotnie na szczycie usypanego stożka ziemnego stała wieża obronna.

Trudno określić, czy było to miejsce stałego zamieszkania. Ale obok funkcji mieszkalnej i zarządczej, z racji swego położenia pełniło także rolę obserwacyjną oraz przypuszczalnie było miejscem czasowego schronienia dla okolicznej ludności w okresach zagrożenia zagrożenia.

Stan i wyniki badań

Grodzisko znane było już w okresie przedwojennym. Jedyne materiały zabytkowe, które pochodzić miały z grodziska w Czeszewie są właśnie z tego okresu i niestety zaginęły. W czasach nam bliższych nie prowadzono na nim żadnych badań wykopaliskowych, nie znaleziono też żadnego materiału datującego na powierzchni grodziska. W związku z niepewnością przynależności materiałów zabytkowych przypisanych temu grodzisku, dość wczesna jego chronologia (X-XI w.) nie jest do końca przekonująca. Być może obiekt ten jest nieco późniejszy. Jednak z braku innych przesłanek pozostaniemy przy datowaniu zawartym w decyzji wpisującej zabytek do rejestru.

Obiekt dostępny. Zlokalizowany w lesie, na obszarze Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego, na jednej ze ścieżek dydaktycznych Ośrodka Edukacji Leśnej w Czeszewie podległego Nadleśnictwu Jarocin. Jest oznakowany. Z Czeszewa można dotrzeć do grodziska wyłącznie promem o nazwie Nikodem, kursującym w okresie od maja do października.

oprac. Elżbieta Wyrwińska, Pracownia Terenowa w Trzebinach OT w Poznaniu, 22-10-2015 r.