Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

cmentarz żydowski ob. las sosnowy - Zabytek.pl

cmentarz żydowski ob. las sosnowy


cmentarz żydowski 1. poł. XIX w. Sulbiny

Adres
Sulbiny

Lokalizacja
woj. mazowieckie, pow. garwoliński, gm. Garwolin

Pierwsi Żydzi mieszkali w Garwolinie już w XVIII wieku.Była to raczej niewielka społeczność, rozwijająca się powoli.

Statystyki z 1827 r. wykazują, że należało do niej 141 osób. Dopiero po 1835 r. nastąpił znaczny napływ ludności żydowskiej z okolicznych wsi rządowych, tak że pod sam koniec XIX w. było w Garwolinie ponad 2500 Żydów – 50% ogółu mieszkańców.

W 1845 r. w Garwolinie powstała gmina żydowska, do której przynależeli również Żydzi z Parysowa, Osiecka, Sobień-Jezior. Nowa gmina zadbała o zorganizowanie miejsca pochówku. Wybrano w tym celu działkę oddaloną ok. 4 km na południe od miasta, położoną ok. 100 m od drogi na Lublin. Należała ona do właścicieli Sulbin Górnych Florentyny i Józefa Wyczółkowskich. 17 października 1862 r. podpisano między przedstawicielami Dozoru Bóżniczego a Wyczółkowskimi umowę wieczystej dzierżawy działki o powierzchni 4 mórg w kształcie prostokąta o wymiarach 15 na 80 prętów. Gmina żydowska zobowiązała się do wybudowania szopy oraz domu przedpogrzebowego. Umowę wpisano do ksiąg wieczystych 5 marca 1864 r., ale już wcześniej nastąpiły pierwsze pochówki. Dowodzi tego najstarsza zachowana macewa, datowana przez Żydowski Instytut Historyczny na rok 1863. Jak wynika z fotografii zamieszczonej w księdze pamięci Garwolin. Jizkor buch. Sefer jizkor (1972) stało tu wiele wysokich nagrobków z polichromiami. Teren nie był zadrzewiony, a trawa była regularnie koszona. 

W czasie II wojny światowej Niemcy zniszczyli cmentarz. Macewy wykorzystali do budowy basenu Kreishauptmanna Karla Ludwika Freudenthala. Później w tym miejscu powstało osiedle; sam basen został zasypany, a na nim zbudowano garaże.

Cmentarz żydowski znajduje się współcześnie na terenie wsi Sulbiny. Nie jest ogrodzony, jedynie od północy naturalną granicę stanowi przepływający strumyk. Teren porasta las sosnowo-dębowy. Zachowało się 25 nagrobków, które nie stoją na swoich pierwotnych miejscach. Są to przede wszystkim proste granitowe płyty, a także macewy z piaskowca. Inskrypcje na skutek zniszczenia są już prawie nieczytelne. Na nielicznych zachowały się ślady płaskorzeźb przedstawiające świeczniki – symbole kobiece. W zachodniej części nekropolii widoczna jest duża płyta, służąca niegdyś jako zabezpieczenie grobu. Na powierzchni widać też zagłębienia, będące zapewne śladami po wcześniejszym rozkopywaniu. Spis nagrobków z Garwolina-Sulbin znajduje się na stronie Fundacji Dokumentacji Cmentarzy Żydowskich https://cemetery.jewish.org.pl/list/c_8. Właścicielem działki cmentarnej są Lasy Państwowe (Nadleśnictwo Garwolin).

Właściciel praw autorskich do opisu: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN

 

Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Mariusz Gromadzki.

Rodzaj: cmentarz żydowski

Forma ochrony: Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_14_CM.1850