Stanowiła element zespołu budynków gminnych, do którego należały także mykwa, szopa, dom grabarza, wozownia i ogród. Istniała także szkoła żydowska. Po pożarze w 1885 r. na miejscu pierwotnej budowli synagogi powstała nowa, murowana, istniejącą do 1939 roku.

W 1831 r. w Trzemesznie mieszkało 130 Żydów, a do 1857 liczba ta wzrosła do 420 osób. Połowa XIX w. stanowiła szczytowy okres liczebności, która następnie stopniowo malała, przede wszystkim wskutek migracji do większych ośrodków. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, w wielu miastach zaboru pruskiego, w latach 1919–1921, znaczna część społeczności żydowskiej wyjechała do Niemiec. Wedle spisu z 1921 r. w mieście było już tylko 37 osób wyznania mojżeszowego. Spowodowało to, że w latach 30. XX w. ostatecznie rozwiązano gminę żydowska i włączono ją do gminy w Inowrocławiu.

Podczas okupacji niemieckiej Trzemeszno zostało wcielone do III Rzeszy. W 1939 r. miały miejsce pierwsze rozstrzelania. Nastąpiło także wysiedlenie mieszkańców do Generalnego Gubernatorstwa i na wywózkę na roboty przymusowe. Cześć Żydów z Trzemeszna zesłano do obozu przejściowego w Gnieźnie, a następnie uwięziono w getcie w Piotrkowie Trybunalskim. Pozostałych ok. 20 Żydów Niemcy zamordowali na miejscu w potajemnych egzekucjach.

Historia

Cmentarz żydowski w Trzemesznie założono nie później niż w latach 30. XIX wieku. Potwierdza to plan miasta z lat 1835-1836, gdzie zaznaczony jest już jako „Jud. Kirchhof”. Istnieje prawdopodobieństwo, że powstał w przybliżonym czasie, co synagoga.

W czasie II wojny światowej Niemcy zniszczyli cmentarz, a nagrobki posłużyły do budowy dróg i krawężników. Jesienią 1999 r. podczas remontu ul. Ogrodowej odkryto kilkadziesiąt kamieni nagrobnych z inskrypcjami hebrajskimi i niemieckimi. Po 22 latach dzięki zaangażowaniu społeczników i przy wsparciu Urzędu Miejskiego macewy zostały wyczyszczone, zinwentaryzowane i poskładane. Zespolone elementy powróciły na uporządkowany cmentarz. W 2023 r. w miejscu dawnego domu przedpogrzebowego zbudowany został pomnik z nieregularnych fragmentów płyt nagrobnych. Wykonano również lapidarium z ekspozycją macew. Prace społeczników na każdym etapie ich wykonywania wspierał Urząd Miejski Trzemeszna i Fundacja „Kierunek Kultura” w Trzemesznie. Ostateczny efekt udało się osiągnąć dzięki finansowemu wsparciu: Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie, Fundacji Dziedzictwa Kulturowego w Warszawie, Gminy Trzemeszno, Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Poznaniu i środków pozyskanych ze zbiórki internetowej.

W 2023 roku dzięki współpracy władz miasta Trzemeszna i Fundacji „Kierunek Kultura” z Narodowym Instytutem Dziedzictwa cmentarz został oznaczony pamiątkową tablicą w ramach programu „Oznakowanie cmentarzy żydowskich na terenie Rzeczypospolitej Polskiej”.