Skargi. Na obudowanym domami placu wzniesiono synagogę, do której dostęp był przez bramę przechodnią jednego z domów. W 1520 r., po pożarze miasta i pod groźbą opuszczenia go przez mieszczan, król Zygmunt I Stary wypędził Żydów z Międzyrzecza. 

Powrócili, kiedy mieszczanie wycofali się z deklaracji przejęcia żydowskich podatków. Zostali już wymienieni w przywileju margrabiego brandenburskiego z 1532 r. oraz w lustracji dóbr międzyrzeckich z lat 1564–1565. W latach 1607 i 1613 Żydzi byli wypędzani po raz kolejny. Za każdym razem powracali, a w 1633 r. król Władysław IV dał im pozwolenie na odbudowę synagogi oraz przyznał liczne przywileje, które stały się powodem kolejnego sporu z mieszczanami. W czasie potopu szwedzkiego w 1656 r., w wyniku fałszywych oskarżeń o sprzyjanie Szwedom, żołnierze hetmana Czarnieckiego wymordowali ok. 100 rodzin. Gmina żydowska na jakiś czas przestała istnieć.

W wyniku II rozbioru Polski (1793) Międzyrzecz dostał się pod panowanie pruskie. Spis ludności wykazał, że na 2510 mieszkańców 700 stanowili Żydzi. Wielki pożar w 1824 r. zajął wschodnią część miasta wraz z dzielnicą żydowską i synagogą. Nowa synagoga powstała dwa lata później, istnieje do dzisiaj. Jeśli w czasie „nocy kryształowej” została podpalona, było to raczej działanie symboliczne, bowiem już wcześniej budynek Niemcy przerobili na magazyn. Po wojnie przejął go Skarb Państwa, a obecnie został zaadaptowany na sklep. Od 1976 r. synagoga jest wpisana do rejestru zabytków.

Po nadaniu Żydom pełni praw obywatelskich rozpoczęła się migracja do większych miast na zachodzie Prus. W 1842 r. było w Międzyrzeczu 1190 Żydów; była to rekordowa liczebność. Krótko przed I wojną światową społeczność była już dziesięciokrotnie mniejsza. Relacje niemiecko-żydowskie układały się dość poprawnie aż do nadejścia wielkiego kryzysu ekonomicznego (1929–1933) oraz dojścia nazistów do władzy. Zaczęto obarczać Żydów, a w 1933 r. było ich 105 na ogólną liczbę 7158 mieszkańców, odpowiedzialnością za trudną sytuację gospodarczą, doprowadzając do zamieszek i aresztowań. W czasie „nocy kryształowej” (9–10.11.1938) SA zdemolowało żydowskie domy i sklepy, a mężczyzn uwięziono w piwnicach ratusza. Ostatni Żydzi mieszkali w Międzyrzeczu do 1942 r., kiedy zostali aresztowani i wywiezieni do gett i obozów.

Cmentarz żydowski zlokalizowany był na tzw. żydowskiej górze (niem. Judenberg),  przy drodze do Skwierzyny, ok. 2 km na północ od centrum miasta. Trudno dziś określić obszar, jaki zajmował, ale przyjmuje się, że podobnie jak w przypadku cmentarza w pobliskiej Skwierzynie było to ok. 2,5–3 hektary.

Data założenia cmentarza w Międzyrzeczu nie jest znana. Prawdopodobnie powstał w okresie zawiązywania się gminy żydowskiej. Zachował się jego krótki opis z lat 70. XIX w., sporządzony przez ówczesnego ucznia szkoły żydowskiej Adolfa Peritza. Tak opisał cmentarz (fragment): „… szczególnie piękne położenie na zalesionym wzgórzu, na którym groby były osadzone w trwałej zieleni […] Rozległy cmentarz, już mocno zajęty, wskazywał na długi wiek społeczności. Cmentarz był zawsze dobrze utrzymany”. Z braku źródeł trudno stwierdzić, czy cmentarz został zdewastowany w czasach nazistowskich. Na niemieckiej mapie z 1944 r. na zboczu „żydowskiej góry”, obok domu przedpogrzebowego, jest zaznaczona kopalnia odkrywkowa. Lustracja cmentarza przez mieszkańca Międzyrzecza w 1946 r. wskazuje na zniszczony dom przedpogrzebowy, widoczne fragmenty metalowego ogrodzenia, powywracaną część macew, teren dziko zarośnięty.

Dewastacja i postępująca likwidacja zaczęła się na dobre w 1947 r., kiedy rozpoczęto przebudowę szosy z Międzyrzecza do Skwierzyny. Do przebudowy odcinka Międzyrzecz – jezioro Głębokie użyto nagrobków i żwiru z cmentarza. Materiał ten wykorzystano jako tłuczeń. Kolejny etap likwidacji przypadł na lata 1955–1956, kiedy urządzono plażę nad jeziorem Głębokim. Pod koniec lat 60. XX w. na miejscu cmentarza funkcjonowała strzelnica. Rozpoczął się wtedy rabunek płyt nagrobnych z granitu i marmuru. Macewy z piaskowca zachowały się do przełomu lat 60. i 70. XX w., kiedy podjęto formalnoprawny proces likwidacji. 

Do naszych czasów zachowało się siedem macew. Jedna znajduje się w zbiorach Muzeum Ziemi Międzyrzeckiej, w którym działa też wystawa poświęcona miejscowym Żydom. Pozostałe wykorzystano do instalacji symbolicznego lapidarium w bezpośredniej bliskości terenu cmentarnego. Lapidarium i kamień pamiątkowy odsłonięto w 2015 roku. Dziś przez środek nieistniejącego cmentarnego wzgórza przebiega droga ekspresowa S3.

Właściciel praw autorskich do opisu: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN