Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

cmentarz żydowski - Zabytek.pl

cmentarz żydowski


cmentarz żydowski poł. XIX w. Rynarzewo

Adres
Rynarzewo

Lokalizacja
woj. kujawsko-pomorskie, pow. nakielski, gm. Szubin - obszar wiejski

Żydzi w Rynarzewie (w j.niem.Netzewalde, Rinarschewo) pojawili się w końcu XVIII w.

a zanikli na początku XX wieku. W 1772 r. było ich 7 (3% ogółu ludności), w 1816 r. – 12 (2%), w 1833 r. – 54 (8%), w 1849 r. – 46 (6%), w 1860 r. – 38 (5%), w 1871 r. – 13 (2%), w 1885 r. – 10 (1%), w 1892 r. – 10 (ok. 1%), w 1905 r. – 3, a w 1910 r. – 4 (0,5%). Organizacyjnie jeszcze w 1836 r. podlegali gminie żydowskiej w Szubinie. Nie można jednak wykluczyć, że od lat 20. do 50. XIX w. podejmowali próby usamodzielnienia; może o tym świadczyć zespół archiwalny znajdujący się w Archiwum Państwowym w Bydgoszczy – Akta metrykalne żydowskiej gminy wyznaniowej w Rynarzewie pow. Szubin (1823–1852) zawierający akta urodzeń (1823–1829, 1830–1851), ślubów (1824–1832, 1835–1851) oraz zgonów (1824–1849). Zarząd gminy żydowskiej w Szubinie, w spisie stanu majątkowego z 1933 r., wymienił m.in. cmentarz żydowski w Rynarzewie (jego wartość wyceniono na 1 zł), dom mieszkalny przy cmentarzu (2500 zł) oraz 4 morgi ziemi (300 zł) z dopiskiem „obsadzone, zalesione”.

Cmentarz żydowski w Rynarzewie powstał zapewne w pierwszej połowie XIX w., o czym świadczyłaby demografia miejscowej społeczności żydowskiej. Jest usytuowany na zachód od miasta, w niewielkim lesie (tzw. Miejskim lub Rynarzewskim), po lewej stronie drogi prowadzącej z Rynarzewa do Szkocji, niedaleko rzeki Gąsawki. Współcześnie jest to zachodni zachodnim skraj miasta przy ul. Powstańców Wielkopolskich. Ma plan prostokąta o powierzchni ok. 0,05 ha; jest to działka nr 3188/2. 

Ostatniego pochówku miano dokonać w 1905 r., jednak nie zachowały się nagrobki, ani ślady mogił. Teren jest porośnięty lasem brzozowym, dębowym i klonowym oraz krzewami. W dniu 23 września 2019 r. odsłonięto tablicę pamiątkową z inskrypcją: „Cmentarz żydowski w Rynarzewie. Pamięci Żydów tu spoczywających”, ustawioną z inicjatywy Stowarzyszenia Ahawas Tora przy wsparciu rodziny Lehstaedt i Nadleśnictwa Szubin.