Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

cmentarz żydowski - Zabytek.pl

cmentarz żydowski


cmentarz żydowski 1800 r. Michów

Adres
Michów

Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. lubartowski, gm. Michów

Osadnictwo żydowskie w Michowie sięga prawdopodobnie drugiej połowy XVII wieku.Ale dopiero XIX w.

był okresem rozwoju liczebnego społeczności żydowskiej. W 1821 r. statystyki odnotowały mieszkających tu 103 Żydów, co stanowiło wówczas 17% mieszkańców. A w 1859 r. ich liczba wzrosła już do 609, czyli 43% ogółu ludności. Ok. 1885 r. społeczność żydowska liczyła już 1106 członków (51,7% mieszkańców), apogeum rozwoju liczebnego nastąpiło pod sam koniec XIX w. – w 1897 r. mieszkało w Michowie 1643 Żydów (58,8%). W kolejnych latach narastający kryzys gospodarczy i brak perspektyw prowadził do emigracji do dużych miast i za granicę.

Przypuszcza się, że około połowy XIX w. społeczność żydowska dysponowała już własnym cmentarzem. Założono go w południowej części lasu, 1,5 km na północ od rynku w Michowie. Przed II wojną światową cmentarz był ogrodzony drutem kolczastym. Na jego terenie znajdował się budynek, być może pełniący funkcje domu przedpogrzebowego. Jego pierwotne granice zatarły się, nie można ich odtworzyć na podstawie śladów materialnych. Pomocne jednak są materiały kartograficzne. Na podstawie mapy z końca XIX w. nasuwa się wniosek, że działka cmentarna miała kształt prostokąta o bokach ok. 110 m na ok. 50 metrów. Natomiast z późniejszej mapy WIG, z 1938 r., wynika, iż nekropolia została powiększona.

Ze wspomnień mieszkańców pamiętających czasy wojny wynika, że na cmentarzu grzebano Żydów z getta. W tym czasie nekropolia była już zniszczona. Niemcy nakazali Żydom zebrać macewy. Wykorzystali je do budowy chodników w centrum Michowa. W 1988 r. chodniki zostały przebudowane, ponieważ beton wiążący płyty wykruszył się. W czasie zrywania nawierzchni tablice nagrobne zostały porozbijane. Nie jest jasne, co się dalej działo z ich kawałkami. Przypuszcza się, że zostały zabrane przez mieszkańców do utwardzenia dróg i podwórek. Prawdopodobnie podobny los spotkał nagrobki, które przetrwały wojnę na cmentarzu.

W 2013 r. Szaweł Berengut ufundował pomnik w formie steli z napisem „Cmentarz Żydowski”. Niedługo potem okoliczni mieszkańcy zaczęli przywozić na cmentarz odnalezione macewy. W latach 2013–2020 powróciły trzy macewy z piaskowca oraz jedna z betonu, a także dwa kawałki macew piaskowcowych i jeden fragment macewy betonowej. Najstarsza z nich pochodzi z 1899 r., upamiętnia Icchaka Menachema syn Jekutiela; najnowsza z 1941 r. oznaczała grób Racheli Lei córki Noacha. W 2019 r. Jaakow Dior ufundował tablicę na pamiątkę rodziny Duchleiterów. 

W latach 80. XX w. ta działka oraz sąsiednie również porośnięte lasem zostały przekazane przez gminę Skarbowi Państwa. Z ówczesnych map wynikało, iż cmentarz miał być objęty opieką konserwatorską. Obecnie administratorem są Lasy Państwowe (Nadleśnictwo Lubartów).

Właściciel praw autorskich do opisu: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN