„Dwór na kopcu” podkreślał status społeczny i majątkowy właściciela. Stanowił też punkt centralny wielowioskowego klucza majątkowego.

Usytuowanie i opis

Grodzisko znajduje się na gruntach wsi Chrusty. Usytuowane jest w zachodniej części wsi Strzałków, obok polnej drogi, na skraju łąk i pól uprawnych.

Obiekt wpisany został do rejestru zabytków jako „ kopiec podworski (tzw. grodzisko stożkowate)”. Zabytek porośnięty jest drzewami i krzewami. Jego wysokość wynosi ok. 2 m a  średnica u kolistej podstawy ok. 40 m. Otoczony jest fosą o szerokości 12 m.

Historia

Gród zamieszkiwany był w późnym średniowieczu i w okresie nowożytności ( XIV – XVII w. ). Stwierdzono dwie fazy jego użytkowania: XIV – XV w. (I faza); XVI – XVII w. (II faza).

Nieznane jest pochodzenie pierwszego fundatora obiektu. Zabytek znajduje się na obrzeżach wsi Strzałków wzmiankowanej po raz pierwszy w źródłach pisanych w 1411 r., jako własność Jana. W 1460 r. wieś należała do Wojciecha z Opatowa, kanonika gnieźnieńskiego. Wzniesienie murowanego dworu w XVI w. łączyć można z fundacją Zarembów. Strzałków wraz z wsiami Małgów i Strachocice był w 1573 r. w posiadaniu Janusza i Stanisława Zarembów.

Stan i wyniki badań

Stanowisko odkryte zostało w 1984 r. przez Grzegorza Teske i Janusza Tomalę. W roku 1985 przeprowadzili oni badania sondażowe, zakładając wykop o wymiarach 4 x 2 m oraz  wykonując dwa ciągi odwiertów  (łącznie 31 otworów). Na podstawie badań stwierdzono, że obiekt użytkowany był w ramach dwóch faz osadniczych. W fazie I (XIV – XV w.) na niewielkim wyniesieniu postawiono drewniany budynek, który spłonął.

W fazie II (XVI – XVII w.) wzniesiono w centralnej partii kopca murowany dwór, którego fundamenty zbudowano z kamieni polnych (eratycznych) łączonych zaprawą wapienną.

Z wykopów sondażowych pozyskano zabytki ruchome w postaci fragmentów naczyń glinianych.

W literaturze fachowej grodzisko figuruje jako Strzałków.

Własność prywatna – obiekt dostępny z zewnątrz. 

Oprac. Barbara Iwanicka-Pinkosz, OT NID w Poznaniu, 04.06.2018 r.