Historia

Pierwszy kościół parafialny ufundowali zapewne w 1328 roku właściciele wsi Jakub, Mikołaj i Wszegnej, konsekrował go 8 grudnia 1331 roku biskup krakowski Jan Grot. W tym samym czasie erygowana została parafia, wydzielona z probostwa w Kijach i Mokrsku. Długosz opisując świątynię przypisuje jej wezwanie św. Mateusza i św. Marii Magdaleny. W 1408 roku z parafii wydzieliła się kolejna jednostka w Łukowej. Około połowy XVI w. kościół został spustoszony przez Kiliana Łukowskiego i przeszedł w ręce ewangelików, ale nie jest pewne, czy pełnił funkcję zboru. W źródłach od 1577 do 1608 roku określono go jako sprofanowany. Katolicy odzyskali świątynię około 1610 roku. Zapewne pomiędzy 1711 a 1744 rokiem wzniesiono nowy kościół drewniany (lub całkowicie wyremontowano stary), który został konsekrowany 4 października 1744 roku przez sufragana krakowskiego Michała Kunickiego.  W 1782 roku ksiądz proboszcz Karol Drążewski nadał budowli obecny kształt: wyremontował dach i przyciesie, wzniósł sygnaturkę, wymienił szalunki na elewacjach. W 1796 roku wykonał kolejny remont i zbudował drewnianą dzwonnicę. W 1844 roku dziedzic Chomentowa i oficer w powstaniu listopadowym Jan Kanty Łempicki wzniósł nową, murowaną dzwonnicę bramną. W 1882 roku ksiądz proboszcz Jan Klimas kupił nowe organy, a ksiądz proboszcz Karol Rogalski odrestaurował wnętrze kościoła wraz z ołtarzami. Kościół remontowano w 1966 roku i w latach 1971-1973. W 2005 roku odnowiono dach i wymieniono gont. W 2011 roku ukończono budowę nowego, murowanego kościoła, który przejął funkcję obecnego.

Opis

Kościół usytuowany jest w środku dużego placu, w centralnej części wsi, przy zbiegu dróg z Korytnicy, Chmielowic i Siedlec. Jest to orientowany, jednonawowy, drewniany budynek, wzniesiony w konstrukcji zrębowej, na kamiennej podmurówce. Do prawie kwadratowej nawy, przylega podobne prezbiterium, do którego od północy dostawiona jest prostokątna zakrystia. Po południowej stronie nawy znajduje się mała, prawie kwadratowa kruchta. Na zachód od kościoła, w linii ogrodzenia stoi murowana dzwonnica bramna. Nawę i prezbiterium przykrywają osobne dwuspadowe dachy, o więźbie stolcowej. Kruchta ma dach dwuspadowy, zakrystia pulpitowy. Wszystkie kryte są gontem. Na wschodnim krańcu kalenicy znajduje się sygnaturka w postaci ośmiobocznej wieżyczki z motywem rombu na każdej ściance, nad którą wznosi się arkadkowa latarnia pod cebulastym hełmem krytym blachą z iglicą z krzyżem na gałce. Elewacje szalowane są pionowo deskami z listwowaniem. Ściany wzmocnione są lisicami. Trójkątne szczyty, wschodnie i zachodnie, są lekko cofnięte, szalowane deskami ułożonymi „w jodełkę”, z daszkami okapowymi u podstawy, zwieńczone metalowymi krzyżami.  Naczółek zachodni dodatkowo zdobiony jest rozetą. Wnętrze jest polichromowane, jest tu odeskowany strop. Zwieńczone profilowanym gzymsem ściany są wzmocnione lisicami o różnym kształcie. W zachodniej części prosty chór drewniany wsparty jest na dwóch kolumnach. W skład wyposażenia wchodzą: barokowy ołtarz główny z początku XVIII wieku z późnogotyckim obrazem N.M.P. z dzieciątkiem, Anioła z młodym Tobiaszem z 2. połowy XVII wieku na zasuwie i św. Mateusza w zwieńczeniu; boczne ołtarze barokowe z 2. połowy XVIII wieku z obrazami św. Józefa w lewym i św. Marii Magdaleny w prawym; barokowy krucyfiks, między postaciami MB i św. Jana Ewangelisty zawieszony nad belką tęczową; kamienna, barokowa chrzcielnica i drewniana ambona barokowa z 1. połowy XVIII wieku.

Zabytek dostępny dla zwiedzających z zewnątrz, wewnątrz po uzgodnieniu z proboszczem.

Oprac. Nina Glińska, NID OT Kielce, 15.10.2014 r.

Bibliografia

• Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. III: Województwo kieleckie J.Z. Łoziński, B Wolff (red.), z. 3: Powiat jędrzejowski, oprac. T. Przypkowski, Warszawa 1957, s. 2.
• Adamczyk A., Kościoły drewniane w województwie kieleckim, Kielce 1998, s. 49-55.
• Burzawa W., Chomentów. Parafia pw. św. Marii Magdaleny. Dekanat chęciński.  [w:] ks. Tkaczyk P. (red.) Diecezja kielecka. Miejsca - Historia - Tajemnice, Kielce 2011, s. 56-57.
• Kalina D., Mirowski R., Idzik K., Z dziejów Sobkowa. W 450. Rocznicę nadania praw miejskich., Kielce 2013, s. 271-275
• Mirowski R., Drewniane kościoły i dzwonnice ziemi świętokrzyskiej, Kielce 2002, s. 20-21.
• Wiśniewski J., Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w Jędrzejowskim, Marjówka 1930, s. 11-20, 419-421.
• Wiśniowski E., Rozwój sieci parafialnej w prepozyturze wiślickiej w średniowieczu. Studium geograficzno-historyczne, Warszawa 1965, s. 75, 86-87, 123.
• Wiśniowski E., Prepozytura wiślicka do schyłku XVIII w. Materiały do struktury organizacyjnej, Lublin 1976, s. 43-44.