pięć ołtarzy, ambonę z rzeźbą św. Bonawentury na baldachimie, cztery konfesjonały) wykonał w latach 1750-51 Józef Eglauer.

Historia

Chocz jako osada wzmiankowany był w 1294 roku. W średniowieczu istniał w Choczu zamek, którego budowę rozpoczął Kazimierz Wielki. O jego istnieniu wspomina Janko z Czarnkowa. Zapewne w XV, a być może nawet XIV w. otrzymał prawa miejskie, mowa jest bowiem o parafii i zamku. Po raz pierwszy Chocz jako miasto został wymieniony w Lieber benficiorum archidiecezji gnieźnieńskiej, w opisie archidiakonatu kaliskiego w 1521 roku. Pierwotnie był królewszczyzną, następnie stał się własnością Ostrorogów, potem Marszewskich. Wojciech Marszewski sprowadził do Chocza braci czeskich. Od początku XVII w. miasto należało do Mycielskich. Po 1621 r. Chocz przeszedł w ręce katolickiej rodziny Lipskich herbu Grabie. To za ich przyczyną wydalono braci czeskich z Chocza. W XVIII w. następował stopniowy upadek miasta, aż do utraty praw miejskich w 1870 roku. W XIX w. Chocz stał się własnością rodziny Raczyńskich Klasztor Reformatów w Choczu ufundował w latach 1623-31 pochodzący z Chocza bp kujawski Andrzej Lipski. Pierwotnie był on drewniany i nosił wezwanie św. Michała Archanioła. Na jego miejscu w latach 1720-1733 stanął nowy, murowany zespół. Wzniesiono go przy udziale brata Mateusza Osieckiego, architekta wielkopolskiej prowincji reformatów. Konsekracja nowego kościoła, pod takim samym wezwaniem jakie nosił kościół drewniany, miała miejsce w 1733 r. Wyposażenie kościoła powstało w latach 1750-1751 i posiada jednolity, rokokowy charakter. Wykonane zostało przez zespół snycerzy działających pod kierunkiem Józefa Eglauera, z udziałem zakonnika reformackiego brata Jana Guze. Reformaci przebywali w Choczu do kasaty klasztoru przez władze carskie w 1864 r. Po kasacie zakonu reformatów kościół pełnił funkcje kościoła rektorskiego. W latach 1920-1957 poreformackie zabudowania kościelno-klasztorne zajmowali bernardyni (z prowincji św. Jadwigi), a w latach 1959-2002 siostry pasterki. Od 2002 r. ponownie znajdują się one w posiadaniu Braci Mniejszych (z prowincji Wniebowzięcia NMP.) Biskup kaliski Stanisław Napierała zwrócił prowincji prawo własności kościoła i klasztoru. Dom został erygowany jako filialny 1.07.2005 roku. Franciszkanie zostali także duszpasterzami parafii św. Andrzeja Apostoła w Choczu. Dekretem z 27.05.2013 roku konwent został samodzielnym domem zakonnym.

Opis

Chocz to duża wieś gminna, dawniej miasto, położona na prawym brzegu Prosny, 11 km na płn.-wsch. od Pleszewa, przy trasie łączącej Kalisz z Wrześnią. Ośrodkiem dawnego miasta jest rynek, położony w płn.-zach. części, nieopodal którego usytuowany jest zespół poreformacki. Zespół zajmuje obszerną działkę przy ul. Staszica od wschodu i północy otoczony jest murem z trzema bramami. Z pierwotnego czworobocznego założenia zachowało się piętrowe skrzydło południowe przylegające do prezbiterium kościoła od zachodu oraz krużganek przy zachodniej ścianie kościoła nakryty sklepieniem krzyżowym a także mur ogrodzeniowy.

Kościół preformacki to okazały budynek murowany z cegły, tynkowany, rozplanowany na rzucie wydłużonego prostokąta z węższym, wyodrębnionym, wydłużonym prezbiterium zamkniętym pięciobocznie i czteroprzęsłową, salową nawą główną. Od strony północno-zachodniej dobudowany do kościoła klasztor z zachowanym krużgankiem przylegającym bezpośrednio do ściany kościoła oraz prostopadłym skrzydłem południowym. Nad prezbiterium dach wielospadowy, nad nawą dwuspadowy z obłożoną blachą wieżą na sygnaturkę. Dachy kryte dachówką ceramiczną. Fasada kościoła trójkondygnacyjna, trójosiowa artykułowana pilastrami i wydatnymi, profilowanymi gzymsami, z dekoracją w postaci wnęk. Wokół wejścia ozdobny portal, naczółek ze spływami wolutowymi po bokach i z przerywanym naczółkiem w zwieńczeniu. Pozostałe elewacje z uproszczoną dekoracją w postaci opasek okiennych i wnęk. Nawę i prezbiterium przykrywają sklepienia kolebkowe. Jednolite rokokowe wyposażenie wnętrza wykonał w latach 1750-51 Józef Eglauer, m.in. pięć ołtarzy, ambonę z rzeźbą św. Bonawentury na baldachimie, cztery konfesjonały.

Przy zachodniej ścianie prezbiterium położona jest zakrystia łącząca się z klasztorem. Z dawnych zabudowań klasztornych pozostało do dziś tylko jedno skrzydło oraz krużganek biegnący wzdłuż zachodniej ściany kościoła. Pierwotnie klasztor wzniesiony na planie czworoboku złożony z trzech skrzydeł z wewnętrznym prostokątnym wirydarzem i krużganka przylegającego do zachodniej ściany nawy głównej kościoła. Wraz z klasztorem od strony obecnej ul. Stanisława Staszica i Rynku wzniesiono ogrodzenie z bramą o charakterystycznej barokowej formie. Po kasacie zakonu w 1864, zapewne w 2.poł. XIX w., rozebrano skrzydło północne i zachodnie klasztoru oraz przekształcono jego elewacje szczytowe dostosowując je do powstałych przekształceń. Dach na klasztorem dwuspadowy, nad krużgankiem pulpitowy, kryte dachówką ceramiczną. Wnętrza w układzie jednotraktowym, korytarzowym. Elewacje niemal pozbawione dekoracji.

Dostępność obiektu: www.chocz.franciszkanie.pl

Oprac. Beata Marzęta, OT NID w Poznaniu, 23-05-2017 r.