kościół parafialny pw. św. Piotra w Okowach - Zabytek.pl
Adres
Chobienice, 172
Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. wolsztyński, gm. Siedlec
poł. XVIII w., rozbudowany pod koniec lat 20. XX w., usytuowany na skraju parku, będącego częścią zespołu pałacowego.
Historia
Najstarsza wzmianka dotycząca kościoła w Chobienicach pochodzi z 1425 r. i dotyczy uposażenia kaplicy. Od ok. poł. XVI w. kościół znajdował się pod zarządem braci czeskich. Do katolików powrócił w 1638 r. na mocy wyroku trybunału koronnego. W 1921 r. erygowano parafię.
Obecny kościół został wzniesiony z fundacji Józefa Mielżyńskiego w 1778 r., a konsekrowany w 1783 roku. W latach 1928-30 przeprowadzono jego rozbudowę według projektu arch. R. Jezierskiego, pod nadzorem konserwatora zabytków N. Pajzderskiego. Wówczas do nawy dobudowano od zach. transept i prezbiterium, po jego pn. stronie - kaplicę, po pd. - zakrystię. We wnętrzu przedłużono chór muzyczny we wsch. części nawy i wsparto go na dwóch filarach. W latach 2009-2012 przeprowadzono gruntowny remont kościoła i jego otoczenia. Odnowiono elewacje, zmieniono pokrycie dachu. Teren otaczający kościół pokryto kostką kamienną, po stronie zach. oddzielono go od drogi ogrodzeniem.
Opis
Kościół jest usytuowany w pn. części wsi, na skraju parku pałacowego, przy skrzyżowaniu lokalnych dróg, które łączą Chobienice ze Zbąszyniem (od pn.), Kopanicą (od pd.) i Babimostem (od zach.). Od pn., wsch. i pd. kościół jest otoczony parkiem, od zach. graniczy z drogą, od której jest oddzielony ogrodzeniem z metalowych przęseł wspartych na wysokiej podmurówce, połączonych kamiennymi słupkami. Teren wokół kościoła jest wybrukowany kostką kamienną. Kościół jest zwrócony prezbiterium w kierunku zach., od wsch. połączony z pałacem aleją parkową.
Kościół jest późnobarokowy, jednonawowy, na planie krzyża łacińskiego, który jest wynikiem rozbudowy przeprowadzonej w latach 1928-30, kiedy do nawy dobudowano od zach. transept oraz prosto zamknięte prezbiterium, po jego pn. stronie kaplicę, po stronie pd. - zakrystię. Do nawy przylega od wsch. węższa od niej wieża na planie kwadratu.
Bryła korpusu kościoła jest jednokondygnacyjna, złożona z prostopadłościanów. Nawa, prezbiterium i transept są tej samej wysokości, kaplica oraz zakrystia o połowę niższe. Wieża przy wsch. elewacji nawy jest od niej wyższa. Nawa i prezbiterium są nakryte dachami dwuspadowymi. Kaplica i zakrystia - dachami dwupołaciowymi. Ramiona transeptu nakrywają dachy trójpołaciowe, krzyżujące się z dachami nawy i prezbiterium. W ich szczytowe połacie wcinają się trójkątne frontony nakryte odrębnymi, dwupołaciowymi daszkami. Wieża jest nakryta hełmem z latarnią.
Kościół jest murowany z cegły na kamiennej podmurówce, otynkowany. Dachy nad nawą, prezbiterium, transeptem, kaplicą i zakrystią są pokryte dachówką ceramiczną. Hełm na wieży i wieńczącą go latarnię pokrywa blacha miedziana. Ściany we wnętrzu są połączone fasetą z drewnianym, płaskim stropem z podsufitką.
Elewacje kościoła są otynkowane, jednokondygnacyjne w partii nawy, prezbiterium, transeptu, kaplicy oraz zakrystii, wsparte na wysokim cokole oddzielonym gzymsem kordonowym, artykułowane parami pilastrów wspartymi na gzymsie i boniowanej części cokołu, z prostokątnymi otworami okiennymi zamkniętymi łukami odcinkowymi. Elewacja wsch., frontowa jest jednokondygnacyjna, wsparta na wysokim cokole, zwieńczona attyką, oddzieloną daszkiem okapowym. Na jej osi wznosi się wyższa, dwukondygnacyjna, jednoosiowa wieża, połączona z nią półszczytami wolutowymi wspartymi na attyce, u których podstaw umieszczono obeliski. Na skraju elewacji fasady i narożach wieży wprowadzono pilastry. W partii cokołowej znajdują się trzy prostokątne otwory drzwiowe zamknięte łukami odcinkowymi, a nad nimi otwory okienne o analogicznych wykrojach. Otwór okienny w drugiej kondygnacji wieży jest zamknięty półkoliście. Nad nim znajduje się okrągła tarcza zegarowa. Elewacja zach., zamykająca prezbiterium jest jednokondygnacyjna i trójosiowa, artykułowana pilastrami, zdwojonymi w części środkowej, zwieńczona trójkątnym szczytem z obeliskami na narożach.
Wnętrze jest jednoprzestrzenne z transeptem, którego ramiona otwierają się łukami koszowymi do nawy, nakryte stropem płaskim połączonym ze ścianami fasetą. Ściany artykułują wysokie, płytkie nisze z oknami na osi, oddzielone parami pilastrów na cokołach, z kapitelami ozdobionymi złoconym, aplikowanym ornamentem. Kaplica po pn. stronie prezbiterium jest otwarta do wnętrza łukiem pełnym w wysokiej niszy, nad którym znajduje się oculus. We wschodniej części nawy jest chór muzyczny wsparty na dwóch prostokątnych filarach z prostą balustradą, nieznacznie zaokrągloną w części środkowej. Ołtarz główny, ambona, ławka kolatorska oraz dwa konfesjonały o cechach rokokowych pochodzą najprawdopodobniej z 2. poł. XVIII wieku. Nad ołtarzem umieszczono obraz Matki Boskiej Niepokalanej z tego samego czasu. W pn. ramieniu transeptu znajduje się empirowa chrzcielnica z 1. poł. XIX wieku. W nawie, między pilastrami, oraz na ścianie zamykającej prezbiterium umieszczono figury świętych na konsolach.
Zabytek dostępny. Bliższe informacje na temat parafii pw. św. Piotra w Okowach oraz godziny Mszy św. znajdują się na stronie
http://www.archpoznan.pl/component/option,com_contact/Itemid,0/task,view/contact_id,405/ (data dostępu: 22-12-2015 r.)
oprac. Anna Dyszkant, OT NID w Poznaniu, 22-12-2015 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_30_BK.167943, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_BK.81082