Usytułowanie i opis

Stanowisko znajduje się w obrębie mezoregionu Pradoliny Wrocławskiej, we wschodniej czę-ści wsi Chełmek Wołowski, na południe od drogi z Lasowic do Tymowej.

Stanowisko usytuowane na wyspie na stawie, ma formę owalnego nasypu o wymiarach: 25m x 32m i wysokości nad lustro wody maksymalnie około 3m. Od strony zachodniej widoczny jest wał ziemny -grobla, łączący wyspę z lądem. W centralnej części majdanu znajdują się pozostałości murowanego dworu, wzniesionego na planie prostokąta. W części południowo-wschodniej widoczne są relikty mniejszego budynku, a w części południowo-wschodniej po-zostałości kamiennego muru obwodowego.

Historia

Pierwsze wzmianki o wsi Kulmikau (obecnie Chełmek Wołowski) pochodzą 1371 roku, potem z lat 20. XVI wieku, kiedy właścicielem dóbr miał być Fryderyk Braun. Pierwszym pewnymi właścicielami byli przedstawiciele rodu von Adelsdorf. Wiadomo, że majątek pozostawał również w rękach rodziny von Richard, von Unruch, barona von Gillern, rodziny von Wolfs-dorf, rodu von Wagenhoff. Ostatnim właścicielem był Fritz von Voigt. Dwór, pierwotnie wzniesiony w konstrukcji ryglowej, był wielokrotnie przebudowywany w zależności od po-trzeb mieszkańców i aktualnych trendów w tego typu budownictwie.

Stan i wyniki badań

Stanowisko było kilkukrotnie badane powierzchniowo. W okresie międzywojennym oględzin dokonał Max Hellmich, w 1957 Stanisław Siedlak, w 1962 Tadeusz Kaletyn. W 1984 prze-prowadzono prospekcję terenową w ramach akcji AZP.

Badacze uznali, że stanowisko jest obiektem obronnym o proweniencji średniowiecznej, póź-niej wykorzystanym do wzniesienia dworu. Czas jego budowy Dominik Nowakowski określił na XVI-XVII wiek, nie odnosząc się przy tym do ewentualnego średniowiecznego etapu funkcjonowania obiektu.

Kompleksowe badania archeologiczne mogłyby wyjaśnić czy rzeczywiście, jak sugerują nie-którzy badacze, już w okresie średniowiecza istniało w Kulmikau założenie obronne czy być może dwór powstał dopiero w XVI na tzw. „surowym korzeniu”.

Zabytek dostępny. W pobliżu nie przebiega żaden szlak turystyczny.

Oprac. Donata Trenkler, OT NID we Wrocławiu, 28-10-2015 r.