Ma też znaczenie dla układu urbanistycznego miasta. Jest przykładem modnego w 3 ćw. XIX w. neorenesansu florenckiego inspirowanego włoskim wczesnym renesansem. Ta odmiana neorensansu była wówczas jednym z wiodących stylów szkoły berlińskiej, mającej wpływ na architekturę śląską. Ratusz ma także wartości artystyczne, dobre proporcje i starannie wykonany detal architektoniczny.

Historia

Miasto lokowane przed 1253 r., od 1319 r. królewskie. Ratusz wzniesiony zapewne w XIV w. wymieniony po raz pierwszy w 1451 r. Już wówczas z wieżą. W 1475 r. zniszczony w pożarze, następnie odbudowany. Wzniesiony na nowo w latach 1540-1541 i wówczas przystosowany do celów obronnych oraz zwieńczony blankami. Ok. poł. XVI w. przy ratuszu usytuowane budy kramarzy. W 1567 r. wzniesiona obecna wieża ratuszowa. Następnie, w 1583 r. ratusz przebudowany. Usunięte blanki, wykonany nowy, ozdobniejszy wystrój elewacji. W rok później na miejscu kramów przy ratuszu wzniesiony niewielki blok śródrynkowy. Wieża ratuszowa ozdobiona sgraffitem w r. 1603 r. lub niedługo po 1667 r., po odbudowie. Kolejne odbudowy ratusza, najczęściej dachu i wieży dokonane po pożarach w latach 1703, 1758 i 1823. W 1 poł. XIX w. ratusz złożony z korpusu nakrytego dachem naczółkowym i z narożnie usytuowanej wieży. Wystrój elewacji korpusu utrzymany w stylu wczesnego neoklasycyzmu łączonego z późnym barokiem. Boniowane przyziemie, wyżej sieciowy podział ramowy. W 1852 r. ratusz za wyjątkiem wieży i części murów oraz blok śródrynkowy rozebrane. Wg projektu mistrza murarskiego Weiganga zbudowany w 1854 r. ratusz obecny. Większy od starszego, z podwyższoną wieżą. Ratusz utrzymany w stylu neorenesansu florenckiego szkoły berlińskiej 3 ćw. XIX w. Bryła budynku z charakterystyczną górną kondygnacją wieży zaprojektowana na wzór włoskich, średniowiecznych ratuszy. Wystrój elewacji oraz formy stolarki okiennej i stolarki drzwi frontowych kształtowane w nawiązaniu do wczesnego włoskiego renesansu. Ale też zastosowane w wystroju elewacji elementy neoklasycyzmu 3 ćw. XIX w. (dekoracja płycin podokiennych, struktura i detal strefy wieńczącej korpus). W 1936 r. przeprowadzona renowacja wieży i wykonane nowe sgraffita na dwóch elewacjach wieży. Zamalowane po 1945 r. W latach 1996-1997 ratusz wyremontowany. Ponownie zrekonstruowane sgraffita na bazie reliktów dekoracji z 1603 lub 1667 r. i w zakresie jak w 1936 r. Ponadto odtworzone zewnętrzne schody (piaskowca) i wymieniona wg dawnych wzorów stolarka okienna i drzwiowa.

Opis

Ratusz w Bystrzycy Kłodzkiej murowany, tynkowany. Wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, dwutraktowy ze środkowym korytarzem oraz z trójbiegową, reprezentacyjną klatką schodową z podestami. Budynek trzykondygnacjowy, nakryty spłaszczonym dachem czterospadowym. W jego pd.-wsch. narożnik włączona renesansowa wieża. Frontowa, pd.-zach. elewacja ratusza z głównym portalem ujęta skrajnymi ryzalitami pozornymi, w tym jednym będącym korpusem wieży. Elewacja tylna ożywiona środkowym ryzalitem pozornym z oknami klatki schodowej. W elewacjach otwory o łuku pełnym, w profilowanych obramieniach. Elewacje z cokołem, dzielone profilowanym gzymsem nad przyziemiem. Zwieńczone strefą belkowania z kolistymi oknami podstrysza (w partii fryzu) oraz z denticuli i modylionami. Pokryte boniowaniem, z klińcami nad łukami otworów. Pod oknami I i II piętra płyciny podokienne z wicią akantu. Stolarka okien I i II piętra ozdobniejsza, maswerkowa. Trzykondygnacjowy, czworoboczny dolny człon renesansowej wieży wbudowany w pd.-wsch. narożnik korpusu ratusza. Widoczne dwie elewacje przeprute oknami i pokryte rekonstruowanym sgraffitem. Górna kondygnacja renesansowej wieży ośmioboczna bezokienna z tarczami zegarowymi. Nakryta dachem płaskim. Na nim wzniesione w miejscu dawnego hełmu ośmioboczne, murowane, wieżowe zwieńczenie. Otoczone galerią na kamiennych kroksztynach, zabezpieczoną kutą, ażurową balustradą. W ścianach zwieńczenia wieży otwory, w tym ślepe. Powyżej pseudomachikuły z gzymsem, na którym posadowione blanki. W przyziemiu ratusza sień odcinkowym stropem kasetonowym z rozetami. Na jego osi odcinkowe sklepienie korytarza zdobione listwową dekoracją sztukatorską naśladującą układ żeber sklepiennych. A w ścianie korytarza, na osi sieni trzy otwory wejściowe, w tym jeden z kamiennym biegiem klatki schodowej. Przyłucza wszystkich trzech otworów ozdobione dekoracją roślinną. W przyziemiu ratusza jedno z wnętrz sklepione krzyżowo, niektóre, w tym lokalność w przyziemiu wieży — kapą czeską.

Zabytek dostępny przez cały rok.

Oprac. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 03-12-2015 r.