Wśród licznej grupy nagrobków najstarsze pochodzą z 1 poł. XIX w.

Historia

Cmentarz założony został w 1802 r. w odległości 20 m na zach. od kościoła parafialnego, po drugiej stronie lokalnej drogi prowadzącej z Bychawki do Strzyżewic. Miał kształt prostokąta o wymiarach 187mx60 m. Posiadał charakter wiejskiej nekropolii o prostym planie przestrzennym wyznaczonym przecinającymi się pod kątem prostym alejkami i czworobocznymi kwaterami grzebalnymi. Na przestrzeni lat był stopniowo powiększany w kierunku pn. Po raz pierwszy po I wojnie światowej (dzięki decyzji Naczelnika Józefa Piłsudskiego o wywłaszczeniu właściciela sąsiedniej posesji). W 1833 teren cmentarza ogrodzono parkanem, który następnie zastąpiono murem z kamienia wapiennego. W 1848 r. Juliusz hrabia Stadnicki ufundował kaplicę grobową dla członków swojej rodziny. Obiekt wzniesiony został w stylu neogotyckim, usytuowany w centralnej części nekropolii. Najstarsze groby pochodzą z 1 poł. XIX w.- Maryanny Wilkołazkiej z 1835 r., czy Rozalii Dąbrowskiej z 1838 r. Od 2 poł. XIX w. chowani tu byli, zasłużeni dla okolic, członkowie rodziny Rohlandów (właścicieli Bychawki). Do najwybitniejszych osób spoczywających na terenie cmentarza należy Kajetan Koźmian - poeta, tłumacz, właściciel pobliskich Piotrowic.

Opis

Stary cmentarz rzymskokatolicki zlokalizowany jest w odległości 20 m na zach. od kościoła, po drugiej stronie lokalnej drogi prowadzącej z Bychawki do Strzyżewic. Założony na planie prostokąta, stanowi pd. część obecnego cmentarza parafialnego. Od pd. ogrodzony kamiennym murem, od wsch. metalowym ogrodzeniem z ceglanymi słupami. Dostępny bramą od wsch. Cmentarz mimo przekształceń zasadniczo zachował pierwotny charakter wiejskiej nekropolii o prostym planie przestrzennym z centralnie usytuowaną kaplicą neogotycką grobową Stadnickich. Obiekt znajduje się na lekkim wzniesieniu terenu, na zamknięciu ziemnej alejki biegnącej od wsch. Założony na planie prostokąta. Bryła prostopadłościenna, jednokondygnacjowa, nakryta trójspadowym dachem, z kryptą grobową. Budynek murowany z kamienia wapiennego oraz cegły, otynkowany (z wyjątkiem fasady). Okna i drzwi drewniane, ostrołukowe. Fasada z ostrołukowym portalem oraz dwoma polami ujętymi laskowaniem, przechodzącym w szczycie w ostrołukowe nadwieszone arkadki. Na osi otwór wejściowy, nad którym wyłamany gzyms z uproszczonym trójlistnym krzyżem, powyżej tarcza herbowa z napisem i herbem Stadnickich „Szreniawa” oraz zamknięte ostrołukowo okienko. Na pn. od kaplicy nagrobek Kajetana Koźmiana i jego synowej składający się z dwóch rozsuniętych betonowych płyt między którymi ustawiony niewielki kamienny krzyż. Na płytach leżą marmurowe tablice inskrypcyjne. W przerwie pomiędzy płytami ustawiony niewielki kamienny krzyż. Całość otacza żeliwne ogrodzenie w stylu neogotyckim. Na pd. od kaplicy kwatera grobowa rodziny Rohlandów wydzielona żeliwnym neogotyckim ogrodzeniem. Wśród znajdujących się tu nagrobków najciekawszy Konstancji z Rohlandów Rzeszotagskiej (zm. 1859 r.). Wykonany z piaskowca i czarnego marmuru w formie walca, oplecionego związanymi gałęziami dębu zwieńczonego krzyżem osadzonym na kwiatonie oraz czaszy utworzonej z liści akantu, do którego dostawiona pozioma płyta z inskrypcjami. Znaczącą grupę stanowią nagrobki z piaskowca o klasycystycznym detalu, proste architektonicznie, wykonane w 2 poł. XIX w. i na pocz. XX w.

Własność parafii rzymskokatolickiej p.w. św. Jana Chrzciciela. Obiekt dostępny przez cały rok.

Oprac. Anna Sikora-Terlecka, OT NID w Lublinie, 13.10.2014 r.