XIX w., wzniesionej przez ówczesnego właściciela pobliskiego Miłosławia - Seweryna Mielżyńskiego, który zapewne przygotował też projekt budynku. Obiekt ten służył zapewne nie tylko jako schronienie w czasie polowań, lecz także jako letnie mieszkanie właściciela. O wyjątkowości „Bażantarni” decyduje bogactwo i rozmaitość form oraz walory malowniczej architektury i położenia.

Historia

Najstarsza wzmianka o Miłosławiu pochodzi z 1314 r. Była to wieś szlachecka, ośrodek dużego klucza dóbr ziemskich, do których należał m. in. Bugaj. Jej właścicielami byli wówczas Doliwowie Miłosławscy. W 1397 r. na terenie wsi założono miasto. Od 1487 do XVII w. dziedzicami majętności miłosławskiej byli Górscy, po Górskich - Grabscy, następnie, w l. 1777-1895 - Mielżyńscy. W l.1895- 1939 r. majątek należał do Kościelskich.

Od l. 40. XIX w. właścicielem dóbr miłosławskich był znany działacz społeczny i polityczny, malarz, architekt-amator, kolekcjoner - Seweryn Mielżyński, który w 1841 r. powrócił do Wielkiego Księstwa Poznańskiego po wieloletnim wygnaniu. W 1842 r. zamieszkał on w Miłosławiu, który stał się terenem jego działalności gospodarczej i budowlanej. S. Mielżyński w l. 1843-44 przygotował w l. 1843-44 plan rozbudowy rezydencji miłosławskiej. Oprócz rezydencji z inicjatywy i wg planów Mielżyńskiego w Miłosławiu i jego najbliższej okolicy powstały m. in. park, oficyna, dom ogrodnika i brama parku, dzwonnica kościoła parafialnego, szkoła, kolonia mieszkalna folwarku Bugaj, leśniczówka Bagatelka oraz zameczek myśliwski zwany Bażantarnią (nazwa pochodzi od prowadzonej tu niegdyś hodowli bażantów). Ten ostatni budynek wzniesiono ok. poł. XIX w. Służył zapewne nie tylko jako schronienie w czasie polowań, lecz także jako letnie mieszkanie właściciela.

Po 1945 r. zameczek pozostawał nieużytkowany, jego dewastacja pogłębiała się. W l. 1974-75 oraz 1988-89 przeprowadzono remonty obiektu. Obecnie mieści się tu restauracja oraz hotel.

Opis

Zameczek myśliwski „Bażantarnia” usytuowany jest ok. 2 km na pd. od Miłosławia, 1 km na wsch. od wsi Bugaj, wśród stawów, na niewielkim, zalesionym wzniesieniu. Obok zameczku zabudowa „Bażantarni” obejmuje niewielki budynek gospodarczy, drewnianą ambonę myśliwską, połączoną z budynkiem mieszkalnym murowanym gankiem, wspartym na półkoliście zamkniętych arkadach. Ambona opracowana została bardzo dekoracyjnie, zdobi ją ornament charakterystyczny dla drewnianego budownictwa szwajcarskiego. Teren założenia od pd. otoczony jest ceglanym murem o nieregularnym układzie z krenelażem i otworami strzelniczymi. U zbiegu odcinków muru wznosi się okrągła baszta o krępych proporcjach. Całość sprawia wrażenie średniowiecznego zespołu obronnego

Zameczek myśliwski w Bugaju wzniesiony został na rzucie dwóch przylegających do siebie prostopadle prostokątów. Do pd.-zach. narożnika budynku przylega ośmioboczna wieża, od pd. po stronie wsch. - półokrągła przybudówka. Po stronie pn. znajduje się przybudówka pięcioboczna oraz usytuowany narożnikowo ośmioboczny komin. Zameczek jest budynkiem parterowym, z mieszkalnym poddaszem. Nakrywa go wysoki dwuspadowy dach z wystawką od strony frontu. Nad całością dominuje wysoka, czterokondygnacyjna wieża narożna, zwieńczona wielopołaciowym dachem. Bryłę wzbogaca ponadto komin w formie wysmukłej wieżyczki, nakrytej strzelistym hełmem.

Zameczek został wzniesiony z cegły, na kamiennej podmurówce. Ściany zostały otynkowane. Dachy kryte są gontem. Wnętrza nakryte są stropami drewnianymi z podsufitką.

Elewacje tynkowane, podczas prac remontowych przekształcone, pozbawione części pierwotnego wystroju. Zachowały się m. in. opracowane w czerwonej cegle, kontrastujące z jasnymi płaszczyznami ścian fryzy i gzymsy, elementy dekoracji szczytów, obramienia okien i wejść, arkady ganku ambony oraz filary i krenelaż muru. Okna najczęściej zamknięte są segmentowo lub półkoliście, w górnej kondygnacji wieży - okienka okrągłe. Elewacja frontowa jest ośmioosiowa, z parą wejść zamkniętych segmentowo i półkoliście. W wystawce ponad przybudówką - okno umieszczone w półkoliście zamkniętej wnęce. Elewacja pn. pięcioosiowa, elewacje boczne - trójosiowe.

Wnętrze pałacu zostało całkowicie przebudowane Na parterze mieszczą się obecnie sale restauracyjne, bar oraz zaplecze kuchenne, na poddaszu - pokoje hotelowe.

Zabytek dostępny. Własność prywatna.

oprac. Krzysztof Jodłowski, OT NID w Poznaniu, 17-08-2015 r.