i realizowany zasadniczo w 1 poł. XIX w. w wielu miejscowościach na jej obszarze. Kościół w Brzostku jest zmodyfikowaną wersją projektu typowego murowanego kościoła parafialnego dla 1000 wiernych, którego realizacje nie występują często na terenie województwa podkarpackiego. Jego wartość podnosi wyjątkowo cenny ołtarz św. Leonarda pochodzący z pocz. XVII w.

Historia

Miejscowość istniała już od lat 20. XII w. i przynależała do parafii w Kleciach. Parafia w Brzostku powstała na początku XV w. Istniejący kościół wybudowany został w latach 1814-1816, na miejscu starszej świątyni. W 1869 r. dobudowano pn. przedsionek. W latach 1886-1887 hełm wieży pokryto blachą, a dach nowym gontem. 1907 r. również dachy pokryto blachą. Kościół został zniszczony w czasie I wojny światowej (kościół był ostrzeliwany). W 1917 r. w firmie S.G. Żeleński z Krakowa zakupiono dziewięć witraży. Kolejne prace były prowadzone w 1921 r. - przebudowano hełm na wieży. Nowy wybudowano wyższy i zmieniono jego kształt na ostrosłupowy. W 1944 r. świątynia po raz kolejny została zniszczona, a głównie jej wieża. Odbudowa i remont w latach 1946-1947 (odbudowano wieże w jej oryginalnym kształcie sprzed 1921 r.). W 2 poł. lat 90. XX w. kościół przeszedł gruntowny remont oraz rozbudowano go o nawy boczne (1995-1997).

Opis

Kościół zlokalizowany jest w niewielkiej odległości od zachodniego narożnika brzosteckiego Rynku. Teren, na którym został wybudowany jest wyraźnie podniesiony w stosunku do otoczenia; ograniczony od wschodu i zachodu drogami.

Kościół orientowany, jednonawowy. Nawa trójprzęsłowa, z półprzęsłem chóru. Na osi centralnego przęsła, dobudowano przedsionek. Prezbiterium węższe od nawy, zakończone półkoliście i flankowane przez parę kwadratowych pomieszczeń pomocniczych. Po rozbudowie korpus nawy ma po bokach dwie wąskie nawy boczne, krótsze od samego korpusu. Świątynia ma horyzontalną bryłę z niewysoką, czworoboczną wieżą wtopioną w frontową część kościoła przekrytą hełmem o wybrzuszonych połaciach. Ściany nawy i prezbiterium równej wysokości. Korpus kryty dachem czterospadowym, prezbiterium niższym od niego dwuspadowym przechodzącym w półstożkowy. Niskie nawy połączone z pomieszczeniami pomocniczymi kryte są dachami wielospadowymi. Dachy pokryte blachą miedzianą. Świątynia murowana z kamienia obustronnie otynkowana. Elewacje nawy i prezbiterium zwieńczone belkowaniem. Elewacja frontowa (zachodnia) z centralnym ryzalitem będącym zapowiedzią znajdującej się powyżej wieży. Otwór drzwiowy w prostokątnym portalu zwieńczonym inskrypcją z czasów budowy kościoła. Zwieńczenie elewacji w formie dwukondygnacyjnej wieży. Dolna kondygnacja ramowana półszczytami, zwieńczona gzymsem. Górna zwieńczona, półkoliście gierowanym belkowaniem, w miejscu wybrzuszenia mieszczącym tarcze zegarowe. Wnętrze świątyni - nawy i prezbiterium - przekryte sklepieniami żaglastymi na gurtach wspartych na masywny półfilarach artykulujących ściany kościoła. Chór murowany, na trzech arkadach. W ścianach środkowego przęsła nawy niskie otwory zamknięte łukiem prowadzące do naw bocznych. Wśród wyposażenia kościoła zwraca uwagę wysokiej klasy artystycznej, manierystyczny ołtarz św. Leonarda (pocz. XVII w., obraz XVIII w.) pochodzący z nieistniejącego kościoła w Kleciach. Uwagę zwraca także barokowa, puklowana chrzcielnica. Dużo młodszy jest neobarokowy ołtarz główny (1907), dzieło rzeźbiarza Remiszewskiego. W oknach znajdują się witraże wyk. przez Krakowski Zakład Witrażów S.G. Żeleński (1917).

Dostęp do zabytku ograniczony. Obiekt dostępny z zewnątrz. Możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

Oprac. Beata Kuman, 10.12.2014 r.