Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

cmentarz żydowski - Zabytek.pl

cmentarz żydowski


cmentarz żydowski poł. XIX w. Brzeg

Adres
Brzeg

Lokalizacja
woj. opolskie, pow. brzeski, gm. Brzeg

Cmentarz jest jedynym - obok synagogi (1799) przy ul.Długiej 61, spalonej w 1938 r.i w czasie II wojny światowej całkowicie przekształconej w dom wielorodzinny - śladem obecności starozakonnych w Brzegu.

Historia

Cmentarz przy ul. ks. Makarskiego przypuszczalnie nie jest pierwszą nekropolią żydowską w Brzegu. Zachowany nagrobek z datą 01-09-1348 dowodzi istnienia cmentarza - a więc i gminy - już w poł. XIV wieku. Dziś nie znamy jednak ani jego historii, ani lokalizacji (po likwidacji cmentarza wspomniana macewa została użyta do budowy stołu sędziowskiego, który znajdował się na rynku, później zaś wmurowana była kolejno w elewację domu przy Rynku 41 i ścianę ratusza).

Dzisiejszy kirkut został założony w 1798 roku. Najstarszym z zachowanych jest nagrobek Zanwla, syna Meira z Grodkowa, zm. 30-05-1806 r., jednak pierwsze pochówki miały miejsce już w 1801 roku. Cmentarz był użytkowany do 1937 roku.

Opis

Cmentarz położony jest na pd.-zach. obrzeżach miasta, w pobliżu drogi Wrocław-Opole. Od pn.-wsch. graniczy z terenem kościoła Miłosierdzia Bożego i cmentarza komunalnego. Zajmuje obszar o pow. ok. 0,5 ha, jednak dawniej był kilkukrotnie większy. Zachowało się ok. 150 nagrobków, głównie z 2. poł. XIX w., w formie pionowych stel i obelisków z piaskowca i marmuru. Obok pojedynczych macew występują także podwójne. Najstarsze z zachowanych nagrobków mają hebrajskie inskrypcje. W 2. ćw. XIX w. coraz częściej na odwrocie umieszcza się tekst niemiecki. Na wielu ozdobnie zwieńczonych brzeskich macewach epitafium opatrzone jest symbolami charakterystycznymi dla judaizmu (błogosławiące dłonie, dzban), jak i szerzej znanymi motywami wanitatywnymi (złamane drzewo, kwiat, świeca, uskrzydlona klepsydra). Pewną ciekawostką jest niezwykle rzadko spotykany na nagrobkach… motyl.

Cmentarz jest ogrodzony, otwarty.

Oprac. Joanna Szot, OT NID w Opolu, 02.11.2014 r.

Rodzaj: cmentarz żydowski

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_16_CM.4403, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_CM.493