Historia

Brama miejska w Brodach, zwana Bramą Zasiecką została wybudowana w 1753 r. wg projektu Johanna Christopha Knöffela, drezdeńskiego architekta i planistę ogrodów. Powstała jako jeden z ostatnich elementów późnobarokowej przebudowy założenia parkowo-pałacowo-urbanistycznego, zainicjowanej przez ówczesnego właściciela Brodów, hrabiego Heinricha von Brühla, ministra na dworze Augusta III Sasa. W 1758 r., w trakcie wojny siedmioletniej brama została częściowo uszkodzona. Zapewne wówczas usunięto herb hrabiego von Brühla, który znajdował się na szczycie tympanonu nad częścią centralną, a także inskrypcję upamiętniającą założenie miasta. W 1931 r., w związku z koniecznością poszerzenia drogi obiekt został przebudowany. Wyburzono dwie flankujące bramę parterowe przybudówki, które mieściły pomieszczenie dla pisarza i stróżówkę. Na ich miejsce wprowadzono dwa duże prostokątne przejazdy dla ruchu kołowego oraz dwa mniejsze przeznaczono dla pieszych, zamknięte łukiem pełnym, podobnie jak część centralna. Nowe dobudówki przykryto dachami dwuspadowymi o pokryciu z dachówki karpiówki ułożonej w łuskę. W tym czasie w dotychczas pustej płycinie po południowej stronie bramy umieszczono herb Brodów wraz z alegoriami handlu, sprawiedliwości oraz inskrypcję.

W 2020 r. ukończono remont i prace konserwatorskie przy obiekcie. Przeprowadzono badania konserwatorskie, w wyniku których dokonano rozpoznania historycznych nawarstwień malarskich i tynkarskich. Elewacjom przywrócono właściwy rytm detalu, odtwarzając brakujące elementy. Przeprowadzono prace związane z remontem dachu, w wyniku których historyczna dachówka o nietypowym, ostrołukowym wykroju została zdemontowana, oczyszczona i ponownie ułożona na połaci. Płyciny z inskrypcjami poddane zostały pracom konserwatorskim, w wyniku których przywrócono im pierwotny wygląd. W trakcie prac odsłonięto również zamurowane przejścia do nieistniejących już obiektów. Przejścia te udrożniono, a okna uczytelniono w formie blend.

Opis

Brama miejska w Brodach znajduje się nad głównym traktem wsi - ulicą Wolności, prowadzącą w kierunku miejscowości Zasieki, w jej południowym odcinku. Jej forma, nawiązująca do łuku triumfalnego, została zakomponowana ściśle symetrycznie. Część środkowa o półkoliście zamkniętym przejeździe flankowana jest po bokach niższymi, prostymi przejazdami oraz półkoliście zamkniętymi przejściami dla pieszych. Główny przejazd zwieńczony jest trójkątnym naczółkiem, pod którym znajdują się płyciny – od strony południowej z herbem Brodów i emblematami oraz inskrypcją w języku niemieckim oraz z inskrypcją w języku łacińskim od strony północnej. Przejazdy boczne oraz przejścia dla pieszych zamknięte są dwuspadowymi daszkami o pokryciu z dachówki. Wystrój elewacji tworzy proste boniowanie pasowe.

Obiekt dostępny.

Oprac. Marta Kłaczkowska, OT NID w Zielonej Górze, 15-04-2024 r.