Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

mury obronne - Zabytek.pl

mury obronne


mur obronny XIV w. Braniewo

Adres
Braniewo

Lokalizacja
woj. warmińsko-mazurskie, pow. braniewski, gm. Braniewo (gm. miejska)

Wybitny przykład miejskiego budownictwa warownego z okresu średniowiecza.Jedyny na Warmii przykład murów o dwóch pierścieniach obwarowań

Historia

Palisady obronne otaczały pierścieniem miasto wzdłuż brzegów rzeki Pasłęki i XII-wiecznej fosy już od ok. 1273r. Po raz pierwszy wzmiankowane zostały w 1300r. Wewnętrzne mury obronne starego miasta w Braniewie powstały w miejscu palisad w pierwszej połowie XIV wieku, choć w źródłach ich istnienie uchwytnej jest dopiero od 1393r. Uzupełniane następnie o baszty i nadbudowane, do 1434 uzyskały drugi, zewnętrzny obwód. Znani są autorzy napraw i rozbudowy murów z XV i XVI w: Henryk i Michał (1443), Henryk i Krist (1444), Hans (1505) - wykonujący prace modernizacyjne przy wieży Kleszej, Hans (1520, 1522), Albrecht Kobijewski z Pasłęki (1562). Pierwotnie wewnętrzny pierścień murów składał się z wysokiej, ceglanej kurtyny, siedmiu bram i pięciu wież a zewnętrzny miał formę niskiego muru kurtynowego z sześcioma basztami. Od XVII wieku średniowieczne mury miejskie przestawały pełnić funkcję obronną i zaczęto je obudowywać budami i kramami. Od 1781r. następowała stopniowa rozbiórka murów. Na początku XIX w. usunięto wszystkie bramy i ich dodatkowe umocnienia, do 1843r. rozebrano poszczególne odcinki murów i niektóre wieże. Pozostałe baszty i wieże adaptowano do pełnienia różnych funkcji: w wieży Kleszej znajdowały się pomieszczenia służące pobliskiemu gimnazjum (zajmującego pomieszczenia dawnego Kolegium Jezuickiego), a następnie archiwum, wieża Młyna Kieratowego pełniła funkcje więzienne a od 1888 r. spichlerza klasztornego sióstr katarzynek. Zachowane odcinki murów odsłonięto, uzupełniono i zabezpieczono po 1945r. Ostatnią renowację murów miejskich przeprowadzono w latach 2010-2011.

Opis

Średniowieczne mury miejskie otaczały pierwotnie stare miasto Braniewo. Składały się z dwóch pierścieni obwarowań - wewnętrznego i zewnętrznego. Pierścień wewnętrzny otaczał miasto od zachodu i północy. Składał się z wysokiego muru kurtynowego, siedmiu bram i pięciu wież. W murze wewnętrznym znajdowały się następujące bramy: od zachodu brama Wysoka, od północy bramy Mnisza, Gwoździarska i Rybacka (Wodna), od wschodu brama Rzeźnicza (zwana też Kotlarską lub Młyńską). Od południa znajdowały się furty Zamkowa i Kościelna. W skład tego pierścienia obwarowań wchodziło ponadto pięć wież: w narożniku północno-zachodnim wieża Klesza, w północno-wschodnim Bycza, od zachodu wieża Katowska, od strony południowej wieża Młyna Kieratowego (zwana również Kościelną lub Mniszek), wieża bezimienna znajdująca się koło furty kościelnej. Zewnętrzny pierścień murów otaczał całe Stare Miasto w Braniewie i posiadał sześć baszt: prochową w narożniku północno-zachodnim, następnie idąc ku wschodowi cztery baszty bezimienne i basztę Błękitną po stronie południowej. Bramy murów zewnętrznych zostały dodatkowo wzmocnione przez wybudowanie mostowych gardzieli przerzuconych nad fosą, a u ich wlotów, na przedpolu stały wieże osłaniające przejazd: Węglowa przed bramą Wysoką i wieża Błękitna przed furtą Kościelną. Gardziel przy furcie kościelnej pełniła również funkcję urządzeń spiętrzających wodę. Do czasów obecnych zachowały się jedynie relikty murów miejskich: z wewnętrznego pierścienia obwarowań zachowały się przyziemia ceglanych murów i wieża Klesza, włączona obecnie w obręb zabudowy Kolegium Jezuickiego oraz wieża Młyna Kieratowego (zwana później Klasztorną lub Mniszek). Z zewnętrznego pierścienia murów zachowała się baszta Prochowa oraz niska baszta bezimienna.

Obiekty dostępne z zewnątrz.

Oprac. Joanna Jakutowicz, OT Olsztyn, 22.09.2014 r.

Rodzaj: mur obronny

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_28_BL.36510