Historia

Kościół powstał w latach 1863-1868 jako fundacja opatki klasztoru cysterskiego w niedalekim St. Marienthal, Gabrieli Marschner. Został zrealizowany według planów Carla Augusta Schramma z Żytawy. Odrzucono wcześniejszy projekt zaprezentowany przez Alexisa Langera jako niespełniający warunków. Kościół był remontowany w 1901 r. oraz 1926 r. i restaurowany od 1964 do 1968 r. W latach 1970-1972 dokonano wymiany oryginalnego łupkowego pokrycia dachu na blachę stalową. Wskutek szkód górniczych konieczny okazał się generalny remont obiektu, który wykonano w latach 1988-1991. Jego koszt w całości pokryła miejscowa kopalnia węgla brunatnego.

Opis

Świątynia usytuowana jest na północnych peryferiach miasta. Jest to utrzymany w stylu neogotyckim, orientowany obiekt typu halowego, wzniesiony z kamienia z dodatkiem cegły. Oparty został na planie krzyża łacińskiego. Rozczłonkowana bryła złożona jest z trójnawowego korpusu o czterech przęsłach, jednonawowego, słabo występującego transeptu oraz trójbocznie zamkniętego prezbiterium na osi nawy głównej. Między prezbiterium a transeptem dostawione zostały niskie aneksy, z mieszczące zakrystie. Od zachodu wzniesiono wieżę o kwadratowej podstawie, w partii ostatniej z pięciu kondygnacji przechodzącą w ośmiobok. Po jej północnej i południowej stronie znalazły się dwukondygnacyjne przedsionki. Korpus zwieńczony został wysokim, dwuspadowym dachem, pierwotnie krytym łupkiem (obecnie zastąpionym blachą). Prezbiterium otrzymało niższy dach wielopołaciowy, a towarzyszące mu aneksy przykryto dwupołaciowo. Wieża zyskała okazały, otoczony balustradą ze sterczynami kamienno-ceramiczny hełm z dekoracją w postaci ślepych maswerków i czołganek. Towarzyszące jej przedsionki nakryto dachami pulpitowymi. Tynkowane gładko elewacje kościoła opięte zostały stopniowanymi przyporami z piaskowcowych ciosów, zwieńczonymi fialami w partii dachu. Bogaty detal wykonany został z piaskowca oraz czerwonej cegły klinkierowej i ceramicznych kształtek. Wykonano z nich gzymsy oraz fryzy arkadkowe i z motywami czwórliścia. Między dwiema najwyższymi kondygnacjami wieży umieszczone zostały tarcze zegarowe. Obszerne, zamknięte ostrołucznie otwory okienne osadzono w profilowanych, ceglanych obramieniach i wypełniono kamiennymi maswerkami. W szczytach transeptu znalazły się rozety z maswerkami ceramicznymi. Ulokowany w przyziemiu wieży otwór głównego wejścia ujęto w bogato profilowany portal, zwieńczony figurą Chrystusa w ostrołucznej niszy. Zachowała się oryginalna stolarka głównych oraz bocznych drzwi wejściowych z dekoracją snycerską. Wnętrze kościoła osłonięte zostało sklepieniem krzyżowo-żebrowym, wspartym na filarach wiązkowych. Na wyposażenie złożyły się m.in. trzy ołtarze, ambona oraz pochodzący z 1913 r. prospekt organowy z piszczałkami z 1922 r.

Kościół otoczony jest cmentarzem z wysokim murem ogrodzeniowym, wykonanym z ceramicznych kształtek. W obrębie cmentarza znajdują się budynki plebanii, kaplicy i dawnej salki katechetycznej. 

Kościół dostępny z zewnątrz bez ograniczeń, wnętrza – jedynie w czasie nabożeństw. Informacja w parafii.

Oprac. Piotr Roczek, OT NID we Wrocławiu, 28.01.2019 r.