klasztor dominikanów, ob. muzeum - Zabytek.pl
Adres
Bochnia, Rynek 20
Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. bocheński, gm. Bochnia (gm. miejska)
Historia
Dawny klasztor Dominikanów, obecnie jest siedzibą Muzeum. Najstarsze elementy architektoniczne wskazują, że obiekt może sięgać XVI w. Budynek ten nie jest jednak pierwotną siedzibą klasztoru, założonego w Bochni przez Jana z Brzegu w 2. poł. XIV w. Budynku klasztorne usytuowane zostały w pobliżu wschodniej linii umocnień miejskich, tam, gdzie obecnie znajduje się wsch. skrzydło Sądu Rejonowego. Po zachodniej stronie zespołu klasztornego wybudowano trójnawowy kościół pw. Najświętszej Marii Panny, do którego w 1622 r. dobudowano kaplicę różańcową. Jej pozostałość odkryto w latach 80. XX w. W kaplicy znajdował się cudowny obraz Matki Boskiej Różańcowej - Bocheńskiej. Po wyburzeniu kościoła i kaplicy obraz przeniesiono do kościoła par. pw. św. Mikołaja, gdzie znajduje się do dzisiaj. Na skutek pożarów, zwłaszcza w 1447 i 1561 r. klasztor został zrujnowany. Zamożny mieszczanin bocheński, Stanisław Kowaliński darował zakonnikom swój dom, położony przy Rynku. Bracia, w nowej siedzibie, dokonali modernizacji gotyckiej kamienicy i połączyli ją z sąsiednia. Ślady tej modernizacji są jeszcze do dzisiaj widoczne w układzie piwnic Muzeum. Pożar w 1751 r. przesądził o likwidacji klasztoru. Kasata klasztoru nastąpiła w 1777 r. Podominikański budynek przejęła austriacka administracja salinarna. Obiekt gruntownie zmodernizowano i przystosowano do nowej funkcji. W 1840 r. dobudowano wieżyczkę sanitarną, w 1870 r. wprowadzono jeden dach łamany - wspólny nad korpusem i skrzydłem bocznym, w miejsce odrębnych dachów. Do początku lat 60. XX w. gmach pełnił funkcje administracyjne. Urzędowały w nim władze obwodu, starostwo bocheńskie, urząd skarbowy i inne agendy administracji powiatowej. W 1969 r. obiekt przeznaczono na siedzibę Muzeum. W latach 1969-1973 przeprowadzono remont kompleksowy.
Opis
Obiekt usytuowany jest na narożnej, południowej działce, we wschodniej części bloku bocheńskiego Rynku. Obecny, późnobarokowy, z elementami wcześniejszej budowli. Dwuskrzydłowy, założony na rzucie litery „L”. Narożnik południowo-zachodni podparty masywną szkarpą. Budynek 1-piętrowy, nakryty dachem łamanym. Murowany z cegły i kamienia, dach pokryty dachówką. W piwnicach sklepienia kolebkowe o wątku ceglanym i kamiennym, w sieni przelotowej na parterze - sklepienia kolebkowe z lunetami. W pomieszczeniach traktu południowego - dwuprzęsłowe, żaglaste na gurcie, w innych stropy drewniane o profilowanych belkach. Elewacja frontowa sgraffitowa o podziałach ramowych, zrekonstruowana w latach 1969-1973, wg stanu z lat 30. XVIII w. W elewacji podwórzowej drewniany ganek z profilowanych belek i z balustradą. Dzisiejsze wejście główne do Muzeum od strony Rynku, na osi elewacji, zostało przebite w latach przed II wojną światową. W murze zamykającym dziedziniec od wschodu znajduje się późnobarokowa furta z końca XVIIII w., w półkolistej archiwolcie, flankowana pilastrami, zwieńczona daszkiem.
Obiekt dostępny z zewnątrz przez cały rok, wewnątrz w godzinach otwarcia Muzeum
Oprac. Olga Dyba, NID OT w Krakowie, 23.03.2015 r.
Rodzaj: klasztor
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_BK.196707, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_12_BK.354321