Historia

Dawny klasztor Dominikanów, obecnie jest siedzibą Muzeum. Najstarsze elementy architektoniczne wskazują, że obiekt może sięgać XVI w. Budynek ten nie jest jednak pierwotną siedzibą klasztoru, założonego w Bochni przez Jana z Brzegu w 2. poł. XIV w. Budynku klasztorne usytuowane zostały w pobliżu wschodniej linii umocnień miejskich, tam, gdzie obecnie znajduje się wsch. skrzydło Sądu Rejonowego. Po zachodniej stronie zespołu klasztornego wybudowano trójnawowy kościół pw. Najświętszej Marii Panny, do którego w 1622 r. dobudowano kaplicę różańcową. Jej pozostałość odkryto w latach 80. XX w. W kaplicy znajdował się cudowny obraz Matki Boskiej Różańcowej - Bocheńskiej. Po wyburzeniu kościoła i kaplicy obraz przeniesiono do kościoła par. pw. św. Mikołaja, gdzie znajduje się do dzisiaj. Na skutek pożarów, zwłaszcza w 1447 i 1561 r. klasztor został zrujnowany. Zamożny mieszczanin bocheński, Stanisław Kowaliński darował zakonnikom swój dom, położony przy Rynku. Bracia, w nowej siedzibie, dokonali modernizacji gotyckiej kamienicy i połączyli ją z sąsiednia. Ślady tej modernizacji są jeszcze do dzisiaj widoczne w układzie piwnic Muzeum. Pożar w 1751 r. przesądził o likwidacji klasztoru. Kasata klasztoru nastąpiła w 1777 r. Podominikański budynek przejęła austriacka administracja salinarna. Obiekt gruntownie zmodernizowano i przystosowano do nowej funkcji. W 1840 r. dobudowano wieżyczkę sanitarną, w 1870 r. wprowadzono jeden dach łamany - wspólny nad korpusem i skrzydłem bocznym, w miejsce odrębnych dachów. Do początku lat 60. XX w. gmach pełnił funkcje administracyjne. Urzędowały w nim władze obwodu, starostwo bocheńskie, urząd skarbowy i inne agendy administracji powiatowej. W 1969 r. obiekt przeznaczono na siedzibę Muzeum. W latach 1969-1973 przeprowadzono remont kompleksowy.

Opis

Obiekt usytuowany jest na narożnej, południowej działce, we wschodniej części bloku bocheńskiego Rynku. Obecny, późnobarokowy, z elementami wcześniejszej budowli. Dwuskrzydłowy, założony na rzucie litery „L”. Narożnik południowo-zachodni podparty masywną szkarpą. Budynek 1-piętrowy, nakryty dachem łamanym. Murowany z cegły i kamienia, dach pokryty dachówką. W piwnicach sklepienia kolebkowe o wątku ceglanym i kamiennym, w sieni przelotowej na parterze - sklepienia kolebkowe z lunetami. W pomieszczeniach traktu południowego - dwuprzęsłowe, żaglaste na gurcie, w innych stropy drewniane o profilowanych belkach. Elewacja frontowa sgraffitowa o podziałach ramowych, zrekonstruowana w latach 1969-1973, wg stanu z lat 30. XVIII w. W elewacji podwórzowej drewniany ganek z profilowanych belek i z balustradą. Dzisiejsze wejście główne do Muzeum od strony Rynku, na osi elewacji, zostało przebite w latach przed II wojną światową. W murze zamykającym dziedziniec od wschodu znajduje się późnobarokowa furta z końca XVIIII w., w półkolistej archiwolcie, flankowana pilastrami, zwieńczona daszkiem.

Obiekt dostępny z zewnątrz przez cały rok, wewnątrz w godzinach otwarcia Muzeum

Oprac. Olga Dyba, NID OT w Krakowie, 23.03.2015 r.