Historia

Kościół został on wzniesiony w 2 poł. XIII w. na miejscu późnoromańskiej świątyni, której relikty datuje się na 1 poł. XIII stulecia. Po wcześniejszej budowli, prawdopodobnie nieukończonej, zachowały się ślady prezbiterium. Pierwotną budowlę rozebrano do poziomu fundamentów i wzniesiono nowy i większy kościół – jednonawowy z prostokątnym prezbiterium. W XIV stuleciu zastąpiono drewnianą kolebę nad prezbiterium sklepieniem krzyżowo-żebrowym, a podczas przebudowy przeprowadzonej przed 1481 r. nad nawą wprowadzono sklepienie sieciowe. Kolejne rozbudowy obejmowały wzniesienie wieży i zakrystii. Po przejściu parafian z Bieniowa na luteranizm, co miało miejsce w latach 20. XVI w., wprowadzono do wnętrza świątyni emporę. W 1760 roku, po pożarze kościoła, poszerzono otwory okienne oraz wyremontowano wieżę. W tym okresie zmieniono kształt łuku tęczowego na półkolisty. Z czasów późniejszych pochodzą przybudówki po pn. stronie nawy. W takcie działań wojennych w lutym 1945 r. kościół został poważnie zniszczony, zwłaszcza w partii ściany pd. i dachu budynku. Przejęty przez polską, katolicką ludność został odbudowany przy udziale niemieckich mieszkańców i został konsekrowany w 1948 roku. Parafia została erygowana dopiero w 1950 r. po odbudowie plebanii. Obiekt przeszedł remont i restaurację w latach 70. i 90. XX wieku. W 2012 roku w trakcie wymiany posadzek, którym towarzyszyły badania archeologiczne, odsłonięto relikty starszych posadzek, podłóg oraz murów fundamentowych późnoromańskiego prezbiterium.

Opis

Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP znajduje się w centrum wsi, na niewielkim wzniesieniu. Wokół niego rozciąga się teren dawnego cmentarza, częściowo otoczony kamiennym murem, w którym po pn. stronie mieści się bramka z otworem przejazdowym. Budowla jest orientowana. Jest to obiekt murowany z kamienia, z późniejszymi uzupełnieniami cegłą, jednonawowy, z prostokątnym prezbiterium, przybudówkami od pn., mieszczącymi - patrząc od wsch. - ciemnię, zakrystię, schody na emporę oraz przedsionek. Po stronie zach. znajduje się niemal kwadratowa w planie czterokondygnacyjna wieża. Nawa o korpusie opiętym przyporami oraz prezbiterium nakryte są osobnymi dachami dwuspadowymi, wieża – dachem namiotowym, a przybudówki po północnej stronie nawy zamknięte są wspólnym dachem jednospadowym. Nad prezbiterium znajduje się dwuprzęsłowe sklepienie krzyżowo-żebrowe ze wspornikami w formie ceramicznych głów męskich, nad nawą –trójprzęsłowe sklepienie sieciowe, zakrystia przesklepiona jest krzyżowo, a ciemnię nakrywa koleba. Pozostałe dwie przybudówki mają stropy belkowe. Przy ścianie pn. umiejscowiona jest drewniana empora, a przy wsch. prospekt organowy. W otynkowane elewacje wmontowano epitafia. Ściana pn. i pd. są oskarpowane. Pomiędzy skarpami na ścianie pd. znajdują się trzy wysokie otwory okienne zamknięte łukiem półkolistym. Dwa mniejsze, półkoliste otwory okienne znajdują się na ścianie pd. prezbiterium. Ściana wsch. przepruta jest wysokim, ostrołukowym oknem, pod którym mieści się otwór wejściowy. W partii przybudówek mieszczą się niewielkie okna na ścianie wsch. i pn. oraz cztery otwory wejściowe (prostokątne i ostrołukowe). Wieża przepruta jest na poziomie ostatniej kondygnacji oknami typu biforium, zamkniętymi ostrołukowo. Poza tymi na ścianie pd. znajduje się rząd trzech pojedynczych okien, również o ostrołukowym zamknięciu. Z wyposażenia zachował się klasycystyczny ołtarz z pocz. XIX w., obraz z XVII w. ze sceną „Ukrzyżowania” i „Biczowania”, drzwi z XIV i XVI w., chrzcielnica z piaskowca z ok. XIV w. oraz ambona z ok. 1702 r., a także organy z 1932 roku. Gotycka figura Madonny z Dzieciątkiem z ołtarza głównego, pochodząca z kościoła w Złotniku,  została skradziona w 2004 roku.

Dostęp do zabytku ograniczony. Możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

oprac. Marta Kłaczkowska, OT NID w Zielonej Górze, 15-11-2017 r