Gmach Komunalnej Kasy Oszczędności - Zabytek.pl
Gmach Komunalnej Kasy Oszczędności
Adres
Bielsko-Biała, Plac Bolesława Chrobrego 1
Lokalizacja
woj. śląskie, pow. Bielsko-Biała, gm. Bielsko-Biała
Budynek stanowi interesujący przykład architektury funkcjonalistycznej z bogatym wystrojem wnętrza.
Historia
Budynek został wzniesiony w latach 1936-1938 według projektu Pawła Juraszko. Obiekt został zlokalizowany na narożnej posesji przy placu Bolesława Chrobrego w śródmieściu Bielska-Białej. Inwestycja ta stanowiła jedną z najbardziej prestiżowych w mieście. Na potrzeby wzniesienia tego obiektu została wyburzona część budynku manufaktury tkackiej, do której został dostawiony. Projekt gmachu wyłoniono na drodze konkursu w 1935 r. Wybrana propozycję architekta Pawła Juraszko, który zaprojektował również wystrój i wyposażenie gmachu. Z kolei witraż umieszczony w fasadzie pawilonu przedstawiający panoramę przemysłowego Bielska i unosząca się nad nim Fortunę, został zaprojektowany przez Wolko Gartenberga. Rysunki wykonali Zygmunt Strychalski i Kazimierz Podsudecki. Witraż został wykonany w 1938 r. w Zakładzie Witraży Stanisława Gabriela Żeleńskiego w Krakowie. Znaczący remont budynku miał miejsce w latach 90-tych XX w. Wówczas wykonano nową aranżację wnętrza, m.in. przekuto połączenie między hallem a sąsiadującym budynkiem. Zmieniła się również pierwotna dyspozycja wnętrza, którą dostosowano na potrzeby banku.
Opis
Obiekt założono na rzucie zbliżonym do litery „C”. Całość przekryta jest płaskim, blaszanym dachem. Jest to obiekt trzykondygnacyjny, usytuowany na linii pierzei. Bryła budynku jest rozczłonkowana, o zróżnicowanym gabarycie. Główny budynek składa się z dwóch skrzydeł, które obejmują wewnętrzny dziedziniec. Elewacja frontowa, południowa jest dziesięcioosiowa z artykulacją lizenowo-ramową wydzielającą pionowe pola z oknami. Okna na parterze są wsparte na żłobkowanym gzymsie oddzielającym cokół budynku od górnych kondygnacji. Mają one formę wysokich prostokątów o dużych płaszczyznach przeszkleń z poziomym podziałem w dolnej części. Cokół jest wyłożony regularnymi, prostokątnymi płytami piaskowca. Wpisano w niego niewielkie, prostokątne okna z podziałem na dwa skrzydła, usytuowanych na osiach co drugiego okna. Fasada boczna, wschodnia jest trzynastoosiowa. W części parterowej umieszczono analogiczne okna, jak w elewacji rontowej. W górnych kondygnacjach okna umieszczone zostały od czwartej osi od strony południowej. Partia cokołu jest gładka, od siódmej osi wpisane są dwa okna, otwór bramny, ponownie dwa otwory okienne i brama. Część północna, jest trzykondygnacyjna, na wysokim cokole, dziesięcioosiowa. Poszczególne osie wyznaczone są przez prostokątne okna o dwóch podziałach. Na drugiej i trzeciej kondygnacji zastosowano prostokątne okna z podziałem pionowym. Poszczególne okna oddzielone są od siebie lizenami.
We wnętrzu, w oknach westybulu biegnących wzdłuż całej powierzchni frontowej umieszczone są witraże. Ściany holu wyłożone są marmurem. Z tego samego materiału wykonano ławę znajdującą się w absydialnej wnęce. W przestronnej sali operacyjnej znajdują się filary wyłożone lastrikiem. Na piętrze znajdowała się okazała sala konferencyjna (z marmurowym kominkiem), mieszkanie dyrektora oraz gabinety.
Gmach dostępny w godzinach urzędowania banku.
Oprac. Sabina Rotowska-Śpiewak, OT NID w Katowicach, 01-06-2017 r.
Rodzaj: budynek użyteczności publicznej
Styl architektoniczny: inna
Materiał budowy:
betonowe
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_24_BK.106141, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_24_BK.268257