szkoła, ob. IV Liceum Ogólnokształcące im. Zygmunta Augusta - Zabytek.pl
szkoła, ob. IV Liceum Ogólnokształcące im. Zygmunta Augusta
Adres
Białystok, Warszawska 8
Lokalizacja
woj. podlaskie, pow. Białystok, gm. Białystok
Korpus główny jest jednym z najstarszych zachowanych budynków w Białymstoku. Przykład budowli o skromnych środkach stylistycznych, pozbawionej detalu architektonicznego, ukierunkowanej na funkcjonalność.
Historia
Budynek wzniesiony w latach 30. XIX w. na placu przy ul. Bojarskiej (ob. Warszawska 8), zaprojektowany być może przez architekta obwodowego Dominika Kułakowskiego. Pierwotnie w budynku miał być umieszczony sąd obwodowy, władze miasta, policja oraz archiwum. W 1834 r. budynek (jeszcze w budowie) przeznaczono na siedzibę Rządu Obwodowego. Nowy układ wnętrz zaprojektował Dominik Kułakowski. Obiekt wzniesiono na rzucie wydłużonego prostokąta, z trzema ryzalitami w elewacji tylnej. Środkowy ryzalit mieścił hol i paradną klatkę schodową. Po likwidacji Obwodu Białostockiego budynek do 1858 r. był zajęty przez wojsko, następnie po remoncie umieszczono w nim białostockie gimnazjum funkcjonujące od 1860 r., przekształcone w szkołę realną w 1865 roku. Absolwentem gimnazjum był m.in. Ludwik Zamenhof. W końcu XIX w. szkołę rozbudowano o skrzydło usytuowane przy ul. Gimnazjalnej (Kościelna). W 1902 r. do korpusu głównego dobudowano, wg projektu inż. Nehringa, skrzydło pn.-wsch. dochodzące do ul. Warszawskiej, z dekoracyjnie opracowaną, neorenesansową fasadą. Podczas I wojny światowej szkołę przeniesiono do Rosji, a budynek przejęli Niemcy. Od 1919 r. mieściło się tu Państwowe Gimnazjum im. króla Zygmunta Augusta. W 1944 r. część budynku uległa zniszczeniu. Jesienią tego roku w budynku rozpoczęły działalność dwie szkoły: gimnazjum męskie i żeńskie. Po II wojnie światowej do elewacji frontowej dobudowano portyk kolumnowy. Od 1944 r. w budynku działały różne szkoły, obecnie siedziba VI LO.
Opis
Zespół budynków usytuowany w pd.-zach. pierzei ul. Warszawskiej. Składa się z budynku głównego (1830) leżącego w głębi działki, skrzydła pd. (kon. XIX w.) zbudowanego wzdłuż ul. Kościelnej i skrzydła pn. (1902) dobudowanego od pn.-zach. zamkniętego dekoracyjną fasadą przy ul. Warszawskiej. Klasycystyczny.
Układ skrzydeł zbliżony kształtem do cyfry „4”; Skrzydła na rzutach prostokąta, z ryzalitami. Skrzydło pn. zamyka dziedziniec szkoły od strony ul. Warszawskiej, skrzydło pd. obejmuje od pd. podwórze szkoły, na którym w 2009 r. zbudowano halę sportową. Dwukondygnacyjny, w części podpiwniczony, każde ze skrzydeł w formie prostopadłościanów nakrytych dachami dwuspadowymi, ryzality - dachami trójpołaciowymi. Murowany z cegły, tynkowany. Elewacja frontowa budynku głównego z płytkim, siedmioosiowym ryzalitem zwieńczonym trójkątnym naczółkiem, ujętym gzymsem kostkowym. Pole tympanonu z herbem Białegostoku. Dolna część ryzalitu na wysokości pierwszej kondygnacji ujęta czterokolumnowym portykiem w porządku toskańskim. Na kolumnach masywna płyta balkonu ujętego balustradą, dostępnego przez porte-fenêtre. Otwory drzwiowe i okienne górnej kondygnacji ryzalitu zamknięte półkoliście, w profilowanych obramieniach. Pozostałe elewacje gładko tynkowane, bez podziałów, w skrzydle zach. - z kostkowym gzymsem kordonowym, zwieńczone wydatnym gzymsem kostkowym. Elewacja frontowa pn.-wsch. jednokondygnacyjna, na cokole, o dekoracji neorenesansowej, zwieńczona fryzem meandrowym i gzymsem kostkowym. Okna ujęte gzymsem nadokiennym podpartym akantowymi konsolkami. Układ wnętrza dwu i pół traktowy z korytarzem wewnętrznym oraz dwu traktowy (skrzydło pn.), o traktach różnej głębokości.
Obiekt dostępny dla zwiedzających z zewnątrz.
Oprac. J. Kotyńska-Stetkiewicz, OT NID w Białymstoku, 26-11-2015 r.
Rodzaj: budynek użyteczności publicznej
Styl architektoniczny: eklektyczny
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_20_BK.61678, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_20_BK.152216