Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny


kościół XV w. Będków

Adres
Będków, Plac Wspinków z Będkowa 5

Lokalizacja
woj. łódzkie, pow. tomaszowski, gm. Będków

Przykład architektury gotyckiej zachowanej bez znaczących przekształceń.

Historia

Fundatorem świątyni był kanonik gnieźnieński i poznański, Piotr Spinek, wraz z dwoma braćmi. Budowa miała miejsce w 1462 r. .W tym samym roku na mocy dekretu Kazimierza Jagiellończyka Będków uzyskał prawa miejskie. Wydarzenia te zostały upamiętnione tablicą erekcyjną wmurowaną w południową ścianę kościoła. Do r. 1521 kościół pełnił funkcję filialną dla parafii w Rososze. Od l. 70-tych XVIII w. nosi miano Sanktuarium z powodu kultu słynącego cudami obrazu ukazującego Matkę Bożą Będkowską. Znacząca przebudowa obiektu nastąpiła w II poł. XVIII w. Wzniesiono wówczas kaplicę pw. Pana Jezusa, wymieniono zawalone wcześniej sklepienia, przedłużono kruchtę a także przepruto ściany w części południowej, tworząc arkady. Można przypuszczać, że prace te opłacił nowy właściciel Będkowa- biskup Jan Dębowski. Po roku 1783 wzniesiono wieżę. w XIX w. i w 1914 r. kościół restaurowano.

Opis

Kościół znajduje się w zachodniej części Będkowa, umiejscowiony jest na owalnej działce. Teren ten w znacznej partii pełni rolę skweru, jest gęsto obsadzony drzewami (w tym starodrzew). Świątynię otacza cmentarz przykościelny (z zachowanymi nagrobkami z XIX w.) i dzwonnicą. Zasięg cmentarza wyznacza murowane ogrodzenie. Kościół stanowi dominantę wysokościową na tle okolicznej parterowej zabudowy mieszkaniowej. Mimo przekształceń w partii dachów i rozbudowy, zachował gotycki charakter. Jest orientowany, położony na planie prostokąta, z węższym prezbiterium. Wnętrze jednoprzestrzenne, od południa do nawy przylega dawna kruchta i kaplica św. Anny a w partii prezbiterium skarbczyk. Od strony północnej flankuje je kaplica Pana Jezusa i zakrystia. Mury wzniesiono z cegły, z zewnątrz (wątek polski) nie są otynkowane. W nawie przekryte zostały płaskim stropem i wysokim dachem dwuspadowym, w bocznych pomieszczeniach zastosowano sklepienia kolebkowe a kaplicach gwiaździste i krzyżowe. Dachy dwuspadowe i pulpitowe, pokryte są dachówką. Więźba dachowa jest w całości drewniana. Wieżę zdobi hełm pokryty blachą miedzianą. W elewacji frontowej umieszczono kruchtę z wejściem obramowanym kamiennym profilowanym portalem z dwoma kartuszami herbowymi. Za kruchtą znajduje się wieża, zaś za jej korpusem zachodnia ściana nawy, zwieńczona szczytem schodkowym. Podobne szczyty zastosowano także w innych elewacjach. W ich ścianach wmurowano tablice epitafijne i gotycką tablicę erekcyjną (elewacja południowa). Zachowały się również ślady po dawnych otworach okiennych i wejściowych. W poszczególnych elewacjach znajdują się typowe dla epoki gotyku okna i blendy zwieńczone ostrołukami a także barokowe kulusy. We wnętrzu uwagę przykuwają przede wszystkim elementy wyposażenia, takie jak gotycka chrzcielnica (XV w.?), ołtarz główny z 2 p. XVIII w. a w nim obraz MB Będkowskiej z dzieciątkiem (XV w.), uznany od XVIII w. za cudowny.

Kościół jest czynny cały rok, istnieje możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu z księdzem proboszczem.

Oprac. Anna Michalska, OT NID w Łodzi, 08.08.2014 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_10_BK.131250, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_10_BK.177656