Wycieczki - Zabytek.pl
Proponowana przeze mnie wycieczka po Kętach prowadzi nie tylko szlakiem najbardziej znanych zabytków. Szukając najstarszych miejsc grzebania zmarłych możemy wiele dowiedzieć się o mieszkańcach, którzy tworzyli to miasto, jego kulturę i atmosferę. Wiele z tych miejsc już nie istnieje, cmentarze zostały zrównane z ziemią, krzyże czy pomniki wieńczące mogiły nie zachowały się do naszych czasów. Ale należy o nich pamiętać, bowiem wpisują się one w bogatą historię tego miasta. Trasę opracowałam głównie na podstawie książki Władysława Droździka "Cmentarze i groby w Kętach". Gorąco zachęcam do odwiedzenia tego małego, malowniczo położonego miasta - jednego z najstarszych miast w Polsce!
Wycieczka po grodziskach powiatu Szczecineckiego (Zachodniopomorskie)
Na terenie obecnego województwa łódzkiego funkcjonowało ponad 70 cmentarzy żydowskich. Zakładane były najczęściej w XIX w., choć kilka ma starszą metrykę Dokładne informacje o cmentarzach oraz zwyczajach pogrzebowych można znaleźć mi. na stronie internetowej: https://sztetl.org.pl/pl/tradycja-i-kultura-zydowska/religia/cmentarze-zydowskie-w-polsce-najwazniejsze-informacje W czasie II wojny światowej wszelkie przejawy materialnego dziedzictwa Żydów były przez hitlerowców systematycznie niszczone. Ten los spotkał także nekropolie, gdzie odbywały się egzekucje, a elementy z dewastowanych przez Niemców nagrobków wykorzystywano np. do utwardzania nawierzchni dróg. Po zakończeniu działań wojennych po niektórych cmentarzach nie pozostał ślad ( usytuowanie kilku pozostaje do dziś nieustalone) a na ich terenie wznoszono budynki. Część przetrwała w stanie szczątkowym. Pozbawione opieki, często położone na uboczu, ulegały dalszemu zniszczeniu, niekiedy służąc jako źródło pozyskiwania materiału budowlanego. Na szczęście dla miłośników kultury żydowskiej i potomków dawnych mieszkańców, zachowały się też nekropolie w stosunkowo dobrym stanie. Większość z nich jest ogrodzona i na co dzień zamknięta, dlatego przed zaplanowaniem wycieczki dobrze jest uzyskać zgodę na zwiedzanie bezpośrednio u opiekunów lub w łódzkiej Gminie Żydowskiej. W dniach, w których przypadają święta żydowskie, zwiedzanie nie jest możliwe. Na terenie cmentarzy żydowskich obowiązuje szereg zasad, które należy przestrzegać. Mężczyźni powinni nosić nakrycia głowy. Nie należy jeść i pić, zbierać roślinności ani naruszać ziemi. Warto je odwiedzić, aby poznać kulturę i zwyczaje żydowskie ale także aby obejrzeć piękne przykłady sztuki sepulkralnej, pełne złożonej symboliki. Są to też miejsca niezwykle malownicze, wprowadzające w atmosferę skupienia i refleksji. Stanowią źródło inspiracji dla miłośników fotografii. Wycieczka została podzielona na kilka części, ponieważ poszczególne obiekty są położone w różnych częściach województwa. Ujęte w niej zostały cmentarze wpisane do rejestru zabytków ale w każdej części w rubryce "ogólny opis wycieczki" wymienione są niektóre położone w okolicy a zachowane cmentarze nie znajdujące się w rejestrze zabytków, po uwzględnieniu ich w trasie zwiedzania, czas wycieczki może znacznie się wydłużyć. W czasie tej wycieczki, poza kirkutami zamieszczonymi w tytule, bardziej wytrwali turyści mogą odwiedzić także cmentarz w Szczercowie ( położony na tzw. Górze Junga), Rozprzy ( w pobliżu ul. gen. Świerczewskiego) , Pławnie (w pobliżu ul. Przedborskiej, przy drodze do Zagórza) i Przedborzu (ul. Ogrodowa).
Proponuję zwiedzenie trzech, niewielkich miejscowości związanych z życiem i twórczością zasłużonych osób dla literatury polskiej. Opinogóra Górna, Przedwojewo oraz Gołotczyzna to miejsca położone od siebie w niewielkich odległościach, w województwie mazowieckim, ok. 100 km od Warszawy. Miejscowości te związane są z poetami romantyzmu i pozytywizmu: Zygmuntem Krasińskim, Marią Konopnicką oraz Aleksandrem Świętochowskim. Są to postacie związane ze sobą, ponieważ poetka bardzo ceniła twórczość Zygmunta Krasińskiego, a także współpracowała z Aleksandrem Świętochowskim. Opinogóra Górna jest to wieś związana z życiem i twórczością polskiego wieszcza, pisarza romantycznego Zygmunta Krasińskiego. Poeta był drugim ordynatem w Opinogórze Górnej i spędził w tej miejscowości swoje dzieciństwo i młodość. W związku z tym od 1961 roku prężnie działa w tym miejscu Muzeum Romantyzmu, gdzie zgromadzonych zostało sporo pamiątek związanych z poetą oraz jego rodziną. Muzeum jest to cały zespół budynków, na który składają się: neogotycki pałacyk, oficyna, dwór, oranżeria, folwark, a także obiekty gastronomiczne. Budynki znajdują się w parku, który został zagospodarowany w stylu angielskim. W opinogórskim parku można też podziwiać wyjątkowe okazy ptaków, roślin, pospacerować przy stawach lub podziwiać prawie 200-letnie, kamienne meble ogrodowe, które należały do Krasińskich. Nieopodal zespołu muzealnego jest kościół, w którego podziemiach są krypty z grobami Zygmunta Krasińskiego i jego krewnych. Przedwojewo natomiast związane jest z pisarką doby pozytywizmu Marią Konopnicką. To właśnie w tej wsi wybudowała ona dwór dla swojego syna Jana Konopnickiego. On w latach 1907-1928 był właścicielem Przedwojewa. Dwór to jedyny, stojący obiekt związany z pisarką, do którego przyjeżdżała w ciągu swojego życia. Niestety obecnie obiekt ten można zobaczyć tylko z zewnątrz. Jest on zniszczony, w większej części opuszczony. Niektóre pomieszczenia są zamieszkałe przez miejscową ludność. Oprócz dworu warto udać się do położonego 300 m dalej kościoła wybudowanego w 1620 roku, przy którym znajduje się pomnik na pamiątkę żołnierzy polskich poległych w 1920 roku. W trakcie II Wojny Światowej został on rozbity przez wojska niemieckie. Odbudowano go w 2004 roku. Gołotczyzna natomiast to również niewielka miejscowość, w której przebywał Aleksander Świętochowski - ideolog pozytywistyczny, pisarz i społecznik. Obecnie w Gołotczyźnie znajduje się Muzeum Pozytywizmu i działa jako Oddział Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie. Siedzibą Muzeum jest willa należąca do Świętochowskiego o nazwie „Krzewnia". W pomieszczeniach budynku został zachowany wystrój wnętrz jaki był za życia poety.
Leszno nie należy do grona wielkich miast. Jego powierzchnia całkowita wynosi 31,9 km2. I choć wszędzie jest blisko, bardzo trudno dotrzeć do celu na czas. I wcale nie mam na myśli sporego ruchu samochodowego. Spacerując miastem napotykamy obiekt o cechach zabytkowych, kawiarnię i znów zabytek. Można się o tym bardzo łatwo przekonać pokonując najbardziej popularne 1000 metrów w mieście – z dworca kolejowego na leszczyński rynek. W drogę! Korzystałem z: Szyszkowiak K., Wspomnienia z ulicy Słowiańskiej, w: Leszno, tak było przed laty. Ocalić od zapomnienia, Leszno 2017. Urbaniak M., 160-lecie kolei w Lesznie (1856-2016) w: Rocznik Leszczyński 2017, Leszno 2017. Czwojdrak D., Hannach Philipp, w: Słownik Biograficzny Leszna, Leszno 2011. Baron-Grzesiak J., Leszno i Ziemia Leszczyńska na łamach Aus dem Posener Lande 1906-1915, w: Rocznik Leszczyński 2019, Leszno 2019. Moliński Z., Przewodnik po Lesznie i okolicy, Leszno 1999. Gołembka M., Leszno – zabunkrowane miasto, w: Leszczyniak nr2/2019 (23), 4 lutego 2019. Gołembka M., Od pogromcy Turków do innowacji, w: Leszczyniak nr6/2017 (6), 2 listopada 2017. http://www.zabytki.leszno.pl/
Moja wycieczka biegnie przez całą Polskę. cel - zamki
Czwartek, 16 grudnia 2021 r. na zawsze pozostanie w pamięci mieszkańców Śląska Opolskiego. Tego dnia bowiem, Podczas XVI sesji Międzyrządowego Komitetu ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kultury obradującego w dniach 13-18 grudnia 2021 r. w Paryżu ogłoszono wpis tradycji układania dywanów kwietnych na procesje Bożego Ciała w Spycimierzu (woj. łódzkie), Kluczu, Olszowej Zalesiu Śląskim i Zimniej Wódce (woj. opolskie) na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości prowadzoną w oparciu o Konwencję UNESCO z 2003 r. Rok wcześniej, tradycja to została wpisana na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego prowadzoną przez Narodowy Instytut Dziedzictwa i Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Dywany kwietne na Opolszczyźnie układane są od ponad 100 lat. Każda rodzina układa własny kawałek kwietnego kobierca na trasie procesji według własnej koncepcji tylko i wyłącznie z żywych kwiatów. Łącznie jest to ok. 2,5 km barwnych chodników, po których może stąpać jedynie kapłan niosący Najświętszy Sakrament. I choć kwiecie na ulicach Olszowej, Klucza, Zalesia Śląskiego i Zimnej Wódki możemy zobaczyć tylko w Boże Ciało, to przez cały rok można zwiedzać zabytkowe kościoły, w tym trzy drewniane. W 2006 r. w kościele pw. św. Marii Magdaleny w Zimnej Wódce, podczas prac remontowo-budowlanych odnaleziono XIV-wieczną chrzcielnicę. Warto się wybrać i wszystko zobaczyć na własne oczy!
Szlak Górnictwa Krzemienia Pasiastego powstał w ramach realizacji projektu „Ćmielów porcelaną i krzemieniem naznaczony”. Szlak prowadzi po Krzemionkowskim Regionie Prehistorycznego Górnictwa Krzemienia Pasiastego. Krzemionkowski Region Prehistorycznego Górnictwa Krzemienia Pasiastego został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 2019 roku. Jest to dobro seryjne składające się z czterech części: głównego pola górniczego Krzemionki Opatowskie, dwóch mniejszych pól górniczych o nazwie Borownia i Korycizna, leżących na tej samej strukturze geologicznej, oraz prehistorycznej stałej osady górniczej o nazwie Gawroniec.
Szlak ukazujący najcenniejsze obiekty rzemiosła młynarskiego w województwie opolskim stanowiący o wielowiekowej tradycji przemysłu spożywczego w tym regionie Polski. Występujące na trasie młyny, często wraz z innymi obiektami towarzyszącymi, będące przejawem dawnej działalności młynarskiej – to niezwykle cenne źródła materialne świadczące o nieustannym rozwoju gospodarczym i kulturowym na tym terenie.
Wycieczka ma w planie zwiedzanie 11, przeważnie dobrze zachowanych grodzisk i cmentarzysk z okresu wczesnego średniowiecza (w tym kompleks osadniczy w Guciowie: grodzisko i 5 cmentarzysk kurhanowych), które są pozostałościami tzw. Grodów Czerwieńskich, historycznego terytorium z okresu kształtowania się początków Polski piastowskiej w X-XIII w., obejmującego obecnie większość południowego obszaru województwa lubelskiego.
Wiślica jest jednym z miejsc, w których trudno dostrzec ślady dawnej świetności. Dlaczego zatem warto ją zobaczyć? Na pewno z uwagi na gotycki zespół kolegiaty. Trzeba jednak zwiedzić zabytki archeologiczne, aby odkryć tajemnice tego miasta. Wiślica jest jednym z najstarszych ośrodków miejskich w Polsce. Okres jej największego rozwoju przypada na czasy Piastów i pierwszych Jagiellonów. W piastowskiej Małopolsce należała do najważniejszych ośrodków administracyjnych obok Krakowa i Sandomierza. Była siedzibą kasztelanii, a w krótkim okresie w XII w. również stolicą odrębnego księstwa. Imponujący zespół kolegiacki, który stanowi wyraźną dominantę w krajobrazie kulturowym Wiślicy, a zarazem główny punkt turystyczny, został wpisany w starszy układ urbanistyczny. Odwiedzając Wiślicę nie można na nim poprzestać, bo zatraci się obraz tego ośrodka w okresie poprzedzającym. A zwłaszcza dwunastowieczna Wiślica była miejscem niezwykłym: z wyróżniającym się na tle ówczesnej architektury kościołem romańskim z kryptą z Płytą Orantów, niezwykłą siedzibą książęcą na tzw. Regii oraz dwoma mniejszymi kościółkami (pw. św. Mikołaja oraz św. Marcina). Nie sposób pominąć też miejsc owianych legendą: tych naukowych związanych z dyskusją nad domniemanymi plemiennymi początkami Wiślicy oraz jej chrztem w obrządku metodiańskim, ale też literackich związanych z pieśnią o Wisławie i Helgundzie, Władysławie Łokietku modlącym się w krypcie, podaniach o Psiej Górce, czy też żabach i wężach zamieszkujących bagna wokół wyspy miejskiej. Trasa wycieczki wiedzie zatem przez wszystkie obiekty w mieście wpisane do rejestru zabytków, zarówno architektoniczne, jak i archeologiczne: Kazimierzowską kolegiatę wraz z dzwonnicą i Domem Długosza, relikty dwóch grodów, czterech romańskich kościołów, XVI-wiecznej świątyni szpitalnej oraz pięciu nekropolii. Dzięki temu można poznać historię Wiślicy i dostrzec niewidoczne na pierwszy rzut oka ślady jej świetności pochodzące z okresu średniowiecza oraz wyobrazić sobie jak rozwijał się ten organizm od ośrodka grodowego w państwie pierwszych Piastów, przez stolicę wiślickiego księstwa Kazimierza Sprawiedliwego, otoczone murami średniowieczne miasto lokacyjne z zamkiem królewskim, aż po najbardziej widoczny w dzisiejszym krajobrazie miasta rozkwit w dobie gotyku. Planując wycieczkę po Wiślicy musimy wiedzieć, że część obiektów możemy obejrzeć samodzielnie, do części natomiast wejdziemy tylko po uprzedniej rezerwacji terminu w Muzeum Archeologicznym w Wiślicy (wislica@mnki.pl, tel. 730 729 200, 41 300 20 69).
Wycieczka prowadzi szlakiem dawnych cerkwi greckokatolickich powstałych w XVIII - XIX w. Wiele z nich tworzy malownicze zespoły wraz z towarzyszącymi im niekiedy dzwonnicami, ogrodzeniami, cmentarzami czy zabytkowym drzewostanem.