Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

Śladami SOP - ETAP 3 - w ciągu rzeki Kamiennej - Zabytek.pl

Wycieczka użytkownika Joanna

Śladami SOP - ETAP 3 - w ciągu rzeki Kamiennej

7

dwa dni

świętokrzyskie

Staropolski Okręg Przemysłowy, zwany też niekiedy Zagłębiem Staropolskim, był najstarszym i do końca XIX wielu największym na ziemiach polskich rejonem górniczo-hutniczym i metalurgicznym. Obejmował on centralną, północną i wschodnią część regionu zwanego obecnie świętokrzyskim.

Czas dojazdu do następnego obiektu

10 min.

Czas dojazdu do następnego obiektu

11 min.

Czas dojazdu do następnego obiektu

13 min.

Czas dojazdu do następnego obiektu

10 min.

Czas dojazdu do następnego obiektu

8 min.

Czas dojazdu do następnego obiektu

4 min.

7
Zdjęcie obiektu założenie przestrzenno-poprzemysłowe Fabryki Tektury "Witulin"

Doły Biskupie

założenie przestrzenno-poprzemysłowe Fabryki Tektury "Witulin"

godzina

Zespół przemysłowy w Dołach Biskupich stanowi przykład trwającego od XIX w., przemysłowego zagospodarowania terenu - z wykorzystaniem istniejących elementów naturalnych (rzeka, złoże kamienia) jak też wzniesionych ręką człowieka (młyn, kamieniołom, warsztaty); a także przykład pozytywistycznego podejścia właściciela do założonego przez siebie zakładu. Założony został w 1885 roku przez Ignacego Kotkowskiego, który wykupił osadę i wybudował murowane młyny wodne, rechlownię, kuźnie oraz dwa warsztaty kamieniarskie: szlifiernię i krajalnię a później rozpoczął wydobycie piaskowca z sąsiadującego z osadą wzgórza. W 1895 r. założył przedsiębiorstwo: Kopalnie Piaskowca Fabryka Wyrobów Kamieniarskich „Doły i Święcie” Ignacego Kotkowskiego, które wraz z młynami i osiedlem przyfabrycznym weszło w skład Osady Młynarskiej „Doły”. Wraz z rozbudową zespołu przemysłowego wzniesiono także reprezentacyjny obiekt administracyjno- mieszkalny (mieszkanie dyrektora fabryki, urzędników i biura) oraz skromniejsze osiedle robotnicze (8 domów kilkurodzinnych). Dla mieszkańców osiedla Ignacy Kotkowski założył park z kopcem widokowym. Po śmierci Kotkowskiego (1901 r.) Osada Młynarska „Doły” przeszła na drodze spadku w ręce jego córki, zamężnej już wówczas z Janem Gombrowiczem; jemu też Marcelina Antonina powierzyła zarządzanie kamieniołomami i fabryką wyrobów kamieniarskich. W 1911 r. Gombrowiczowie powołali Towarzystwo Akcyjne o wdzięcznej nazwie „Witulin” (nazwa wywodzi się od imienia urodzonego w 1904 r. Witolda Gombrowicza, powieściopisarza, nowelisty i dramaturga – wnuka Kotkowskiego), zlikwidowali produkcję kamieniarską, budując obok nowe obiekty przekształcili warsztaty w fabrykę tektury. Zabieg ten miał na celu zabezpieczenie przyszłości ich syna Witolda. Rozbudowę fabryki wstrzymała I wojna światowa. Po jej zakończeniu kontynuowano modernizację, zrezygnowano jednak z eksploatacji kamieniołomów, w budynkach warsztatów kamieniarskich urządzono garaż i skład makulatury. Po II-giej wojnie światowej w 1949 r. fabryka została upaństwowiona i weszła w skład Warszawskich Zakładów Papierniczych w Konstancinie-Jeziornej. W latach kolejnych w zakładzie dokonywano licznych inwestycji, przekształcając ale także zachowując w dużej mierze istniejący zespól budynków, w tym przede wszystkim ciąg technologiczny. W 1980r. został on wpisany do rejestru zabytków jako unikalny w Polsce, jeszcze funkcjonujący przykład papierni z zachowanym parkiem maszynowym. Produkcji zaprzestano w 1992 roku i wygaszono fabrykę. Aktualnie nowy (prywatny) właściciel dawnej fabryki tektury podejmuje próbę przemysłowego wykorzystania ocalałych obiektów.

Wydrukuj stronę wycieczki

Widzisz błędy lub nieprawidłowości? Zgłoś naruszenie zasad.