Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

Droga polskich poetów - Zabytek.pl

Wycieczka użytkownika Aleksandra

Droga polskich poetów

5

dwa dni

mazowieckie

Proponuję zwiedzenie trzech, niewielkich miejscowości związanych z życiem i twórczością zasłużonych osób dla literatury polskiej. Opinogóra Górna, Przedwojewo oraz Gołotczyzna to miejsca położone od siebie w niewielkich odległościach, w województwie mazowieckim, ok. 100 km od Warszawy. Miejscowości te związane są z poetami romantyzmu i pozytywizmu: Zygmuntem Krasińskim, Marią Konopnicką oraz Aleksandrem Świętochowskim. Są to postacie związane ze sobą, ponieważ poetka bardzo ceniła twórczość Zygmunta Krasińskiego, a także współpracowała z Aleksandrem Świętochowskim.
Opinogóra Górna jest to wieś związana z życiem i twórczością polskiego wieszcza, pisarza romantycznego Zygmunta Krasińskiego. Poeta był drugim ordynatem w Opinogórze Górnej i spędził w tej miejscowości swoje dzieciństwo i młodość. W związku z tym od 1961 roku prężnie działa w tym miejscu Muzeum Romantyzmu, gdzie zgromadzonych zostało sporo pamiątek związanych z poetą oraz jego rodziną. Muzeum jest to cały zespół budynków, na który składają się: neogotycki pałacyk, oficyna, dwór, oranżeria, folwark, a także obiekty gastronomiczne. Budynki znajdują się w parku, który został zagospodarowany w stylu angielskim. W opinogórskim parku można też podziwiać wyjątkowe okazy ptaków, roślin, pospacerować przy stawach lub podziwiać prawie 200-letnie, kamienne meble ogrodowe, które należały do Krasińskich. Nieopodal zespołu muzealnego jest kościół, w którego podziemiach są krypty z grobami Zygmunta Krasińskiego i jego krewnych.

Przedwojewo natomiast związane jest z pisarką doby pozytywizmu Marią Konopnicką. To właśnie w tej wsi wybudowała ona dwór dla swojego syna Jana Konopnickiego. On w latach 1907-1928 był właścicielem Przedwojewa. Dwór to jedyny, stojący obiekt związany z pisarką, do którego przyjeżdżała w ciągu swojego życia. Niestety obecnie obiekt ten można zobaczyć tylko z zewnątrz. Jest on zniszczony, w większej części opuszczony. Niektóre pomieszczenia są zamieszkałe przez miejscową ludność. Oprócz dworu warto udać się do położonego 300 m dalej kościoła wybudowanego w 1620 roku, przy którym znajduje się pomnik na pamiątkę żołnierzy polskich poległych w 1920 roku. W trakcie II Wojny Światowej został on rozbity przez wojska niemieckie. Odbudowano go w 2004 roku.

Gołotczyzna natomiast to również niewielka miejscowość, w której przebywał Aleksander Świętochowski - ideolog pozytywistyczny, pisarz i społecznik. Obecnie w Gołotczyźnie znajduje się Muzeum Pozytywizmu i działa jako Oddział Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie. Siedzibą Muzeum jest willa należąca do Świętochowskiego o nazwie „Krzewnia". W pomieszczeniach budynku został zachowany wystrój wnętrz jaki był za życia poety.

1
Zdjęcie obiektu zameczek, ob. Muzeum Romantyzmu

Opinogóra Górna

zameczek, ob. Muzeum Romantyzmu

dwie godziny

Opinogóra Górna to miejscowość położona na trzech pagórkach. Na najwyższym wzniesieniu został wybudowany zameczek. Obiekt ten był prezentem ślubnym od Wincentego Krasińskiego (ojca Zygmunta Krasińskiego) dla poety. Nie wiadomo kto był architektem tego zabytku ani w którym roku dokładnie powstał, ponieważ wszystkie źródła zostały zniszczone w trakcie I Wojny Światowej w Pałacu Krasińskich w Warszawie. Wiadomo natomiast, że zameczek pochodzi z I poł. XIX wieku. O powstaniu pałacyku dowiadujemy się z listów Zygmunta Krasińskiego. Pierwszy taki list pochodzi z 1828 roku: Zygmunt Krasiński napisał list do swojego ojca, w którym zawarł informację o tym, że nie widać jeszcze głów "mularzy". Czyli nie widać jeszcze robotników, którzy zajęliby się budową zameczku. Natomiast już w 1838 roku Zygmunt Krasiński napisał do swojego przyjaciela Henryka Reev'a list, w którym napisał wiadomość, że zameczek został już wybudowany. Oficjalnie zameczek został przekazany Zygmuntowi w 1843 roku, w dniu ślubu Zygmunta z Elżbietą z Branickich. Zameczek był wielokrotnie niszczony między innymi w trakcie wojen. W 1961 roku został odbudowany dzięki pomocy społecznej ludności, którzy utworzyli Towarzystwo Miłośników Ziemi Opinogórskiej. Od tego roku zaczęło również działać Muzeum Romantyzmu. Pałacyk to budowla neogotycka. W zameczku Krasińscy nie mieszkali na co dzień. Budynek pełnił funkcje pawilonu letniego, w którym rodzina wypoczywała bądź przyjmowała gości. Obecnie w zameczku jest osiem sal, w których ekspozycje nawiązują do życia Zygmunta Krasińskiego. W zameczku można zdobyć informacje na temat genealogii rodu Krasińkich, dzieciństwa i młodości Zygmunta Krasińskiego, jego twórczości, najbliższej rodziny, kobiet i przyjaciół, a także podróży. Nieopodal zamku znajduje się oficyna. Budynek ten powstawał w tym samym czasie co zameczek. Za czasów Krasińskich w oficynie znajdowały się magazyny, pomieszczenia dla służby oraz pokoje dla gości. Natomiast obecnie w oficynie są portrety ukazujące przodków i potomków Zygmunta Krasińskiego oraz ekspozycje, które odwołują się do Napoleona, głównie do bitwy pod Samosierrą. Na piętrze oficyny znajduje się biblioteka muzealna. Oprócz tych dwóch obiektów dostępny dla turystów jest też dwór, w którym Krasińscy mieszkali na co dzień. Za życia Zygmunta Krasińskiego rodzina mieszkała w drewnianym dworze. Z czasem budynek ten stawał się ruiną i Krasińscy go zburzyli. Wnuk Zygmunta Krasińskiego i III ordynat w Opinogórze Adam Krasiński chciał odbudowa dwór Krasińskich. Ogłosił on konkurs na projekt nowego dworu wraz z krakowskim Towarzystwem Polska Sztuka Stosowana. Udało się wybrać projekt Józefa Gałęzowskiego. Niestety w 1908 roku nie udało się odbudować dworu, gdyż Adam Krasiński zmarł. Dopiero w latach 2006 - 2008 odbudowano dwór na wzór projektu wykonanego przez Józefa Gałęzowskiego. Obecnie w dworze jest możliwość podziwiania malarstwa romantycznego. Jest wiele obrazów zapożyczonych z Muzeum Narodowego w Warszawie, między innymi oryginalne dzieła Wojciecha Kossaka, Wilhelma Kotarbińskiego, Aleksandra Kotsisa. Oprócz wspomnianych obiektów w parku dostępne są również punkty gastronomiczne, ptaszarnia, stajnia, stawy. Bibliografia: „Mały klejnot: pałacyk Zygmunta Krasińskiego w Opinogórze", pod redakcją Stanisławy Maliszewskiej, Aldony Łyszkowskiej, Magdaleny Bral, Opinogóra Górna, 2016 r.

Czas dojazdu do następnego obiektu

1 min.

Czas dojazdu do następnego obiektu

19 min.

3
Zdjęcie obiektu dwór

Przedwojewo

dwór

15 minut

Przedwojewo to niewielka miejscowość w gminie Opinogóra Górna. Położoną nad rzeką Soną. Obecnie liczy około 800 mieszkańców. O miejscowości tej wspomniał Stefan Żeromski w utworze „Dzienniki". W 1887 roku Żeromski był guwernerem w niedalekiej wsi Szulmierz i zakochał się w córce ówczesnych właścicieli Przedwojewa Eleonorze Dębowskiej. Przedwojewo to miejsce związane z Konopnickimi. Poetka Maria Konopnicka zakupiła w tej miejscowości dwór dla swojego syna Jana Konopnickiego. W latach 1905-1921 właścicielem ziem przedwojewskich był syn Konopnickiej. Jan Konopnciki dobrze rozporządzał swoim majątkiem. Wybudował budynki gospodarcze, remontował czworaki i dbał o miejscową kaplicę. Poetka często odwiedzała swojego syna w Przedwojewie. W korespondencji do swojej córki Zofii napisała: „Do Przedwojewa dążę jak czajka za morze, ale jeszcze nie wiem na pewno kiedy“ . Dwór Jana Konopnickiego stoi w Przedwojewie do dziś. Za czasów Jana Konopnickiego z sieni przechodziło się do biura, które stanowiło miejsce pracy dla właściciela majątku. Na prawo był salon z oszkloną werandą , gdzie Konopniccy spędzali większość czasu. Z sieni można było przejść też do kuchni. Natomiast na piętrze były pokoje przeznaczone dla wnuków Marii Konopnickiej. Poetka często przyjeżdżała do swojego syna na kilka tygodni i odpoczywała na wsi. Prawdopodobnie w przedwojewskim dworku Jan Konopnicki urządzał spotkania dla ciechanowskich społeczników. Podobno do dworu byli zapraszani i przyjeżdżali Henryk Sienkiewicz, Aleksander Świętochowski. Jan Konopnicki miał dwójke dzieci z żoną Jadwigą z Brzozowskich. Po śmierci pierwszej żony ożenił się z Jadwigą Rajkowską, która urodziła mu dwie córki. W 1921 roku Jan Konopnicki sprzedał majątek w Przedwojewie. Na wsi odbywały się walki w trakcie wojny polsko-bolszewickiej, przez co majątek Konopnickiego został znacznie zniszczony. Warto wspomnieć, że 8 sierpnia 1920 roku w Przedwojewie toczyły się walki, w których brał udział 203. Pułk Ułanów Kaliskich. W dworze i budynkach gospodarczych był pożar. Po tych zajściach pracownicy Konopnickiego również okazali się nie uczciwy i rozkradli majątek Konopnickiego. Jan Konopcnicki odsprzedał majątek w Przedwojewie. Kupił za to gospodarstwo w miejscowości Czernik i mieszkanie w Warszawie. Syn Marii Konopnickiej zmarł w 1930 roku i był uważany za dobrego człowieka. Traktowany był jako wyrozumiały pracodawca, patriota i pozytywista. Dwór Konopnickiego to budowla eklektyczna, wzniesiona w 1887 roku. Parterowy, murowany, z piętrowym ryzalitem w części środkowej zwieńczony trójkątnym frontonem. Nakryty dachem dwuspadowym. Z boku została umieszczona późniejsza przybudówka. Po II Wojnie Światowej w budynku była siedziba PGR-ów, natomiast w 1958 roku założono tu Stację Ochrony Roślin. Obecnie dwór jest bardzo zniszczony, a nieopodal niego widać resztki zdewastowanego parku. Obiekt jest dostępny dla zwiedzających jedynie z zewnątrz. Bibliografia: Kaczorowska T. , „Maria Konopnicka i Ziemia Ciechanowska", Ciechanów, 2010 r.

Czas dojazdu do następnego obiektu

3 min.

Czas dojazdu do następnego obiektu

48 min.

5
Zdjęcie obiektu dwór

Gołotczyzna

dwór

dwie godziny

W Muzeum Pozytywizmu w Gołotczyźnie można zwiedzić dwór „Krzewnia" gdzie mieszkał i tworzył Aleksander Świętochowski. Wewnątrz jest pierwotny wystrój gabinetu, biblioteki i jadalni, w jakich żył poeta. W Muzeum, nieopodal dworu Świętochowskiego działa galeria malarstwa, a także eksponaty związane ze szkołą rolniczą działającą od dawnych czasów w Gołotczyźnie. Są to między innymi maszyny, pojazdy i narzędzia rolnicze z początku XX wieku. Nieopodal dworu stoi też dworek hrabianki Aleksandry Bąkowskiej. To ona w 1909 roku otworzyła szkołę dla dziewcząt pochodzących ze wsi. Budynki są otoczone parkiem z alejkami i roślinnością. Eksponaty w dworze Aleksandry Bąkowskiej są odwzorowaniem dworów szlacheckich sprzed 100 lat. W 150 rocznice śmierci Aleksandra Świętochowskiego ekspozycje w muzeum udoskonalono o takie przedmioty jak: ubrania, meble, świeczniki. Dodano też nowe wyposażenie kuchenne czyli kredens oraz zrekonstruowano piec kaflowy. W parku znajduje się jeszcze rekonstrukcja dworku drobnoszlacheckiego. Budynek ten został przeniesiony z niedaleko położonej miejscowości Mężenina-Węgłowice. Po II Wojnie Światowej należał on do rodziny Rzeczkowskich. Jest to budynek parterowy, fundament jest zrobiony z kamieni. Dach wykonany z blachy. Dwór ma drewniane szczyty. Z jednej strony budynku znajduje się weranda, natomiast po drugiej stronie, przed wejściem do dworku jest ganek. Wewnątrz są ekspozycje multimedialne, które odwołują się do tradycji drobnej szlachty. Dworek składa się z pokoju gospodarza, pokoju jadalnego z salonem, sypialnia dziadków i kuchnia. W pomieszczeniach znajdują się ekspozycje nawiązujące do życia codziennego drobnej szlachty. Bibliografia: Klarner I., „Gołotczyzna i Aleksander Świętochowski" , Ciechanów, 1981 r. „Muzeum Pozytywizmu w Gołotczyźnie, Oddział Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie", pod redakcją Grzegorza Roszko, Anny Rogalskiej, Artura K. F. Wołosz, Ciechanów, 1998 r.

Wydrukuj stronę wycieczki

Widzisz błędy lub nieprawidłowości? Zgłoś naruszenie zasad.