Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

Styl okrętowy - Zabytek.pl

Wycieczka użytkownika Bartłomiej

Styl okrętowy

15

kilka godzin

pomorskie

Śladami stylu okrętowego, czyli cylindryczne formy w architekturze Gdyni, na przykładzie realizacji z terenu Śródmieście, Kamiennej Góry i Portu.

Gdynia miasto z morza, to hasło które towarzyszyło oraz wyrażało charakter miejsca niemal od początku budowy oraz w okresie niezwykle dynamicznego rozwoju miasta. Choć w okresie dwudziestolecia międzywojennego powstawało w Gdyni wiele obiektów o zachowawczym charakterze, to równocześnie w Gdyni zaczęli się pojawiać architekci młodego pokolenia, z których „udziałem wznoszono obiekty o znacznie zaawansowanym obliczu stylowym, czerpiącym zarówno z zasobu dekoracyjnego art déco, jak i funkcjonalizmu, radykalnie redukującego formę do prostych brył geometrycznych”1. To właśnie funkcjonalizm korespondował z nadmorskim charakterem Gdyni, jego „nautyczna stylistyka, działająca bryłą przypominającą transatlantyckie okręty, z zaokrągleniami na narożach, metalowymi balustradami i okrągłymi oknami (…) wskazywały na portowy charakter tego ośrodka”2. Styl okrętowy rozwinął się w latach 30., w czasie gdy „dominującą pozycję stopniowo zdobyła w Gdyni architektura modernistyczna. Proces zmian towarzyszył wzrostowi zamożności miasta, stabilizacji ilości mieszkańców oraz narastającemu przeświadczeniu, że gdyńską nowoczesność wyrazić może wyłącznie modernizm”3. Warto także podkreślić iż, stylistyka gdyńskiego modernizmu „z jednej strony poddana była hasło skrajnej awangardy, promującym purystyczną estetykę gładkich, pozbawionych wszelkich dekoracji brył, a z drugiej, wpływom ekspresjonizmu, który dążył do plastycznego podkreślenia detalu, faktury i specyficznej symboliki kompozycji”4.

Droga pomiędzy poszczególnymi zabytkami wiedzie pośród zabudowy, którą charakteryzują liczne nawiązania do stylu okrętowego. Wieżyczki, maszty, bulaje, metalowe poręcze, balkony o obłych/opływowych kształtach, nadwieszone daszki, czy też cylindryczne formy wkomponowane w bryłę budynku, to rezerwuar form charakterystyczny dla stylu okrętowego.
Szlak pieszo-rowerowy, większość opisywanych obiektów znajduje się w przestrzeni publicznej. Przewidywany dystans to blisko 10 km, czas trwania wycieczki to co najmniej klika godzin, w zależności od przyjętej formy przemieszczenia.

Dodatkowe oznaczenia:
KZD – klatki z duszą, to efektowne klatki schodowe, które były budowane na planie prostokąta, owalu czy półokręgu, dzięki czemu uzyskiwano biegnącą przez całą wysokość obiektu otwartą przestrzeń, wejścia do wybranych budynków są możliwe m.in. w trakcie wycieczek organizowanych przez Gdyński Szlak Modernizmu;
ŚDP – światło do południa, ŚPP – światło po południu, oznaczenie pory dnia z optymalnymi warunkami oświetleniowymi dla frontowyvh elewacji;
OF – opływowe formy, oznacza sąsiedztwo ciekawych realizacji pomiędzy poszczególnymi obiektami na szlaku, które nawiązują do stylu okrętowego, ale nie posiadają indywidualnych wpisów do rejestru zabytku, najczęściej znajdują się na obszarze objętym ochroną konserwatorską.

Przypisy:
1. Irma Kozina, Funkcjonalistyczny modernizm w architekturze Gdyni i Katowic jako styl propagandy władzy, w: Polska nad Bałtykiem, Gdańsk 2012, s. 253.
2. Ibidem, s. 253.
3. Andrzej Szczerski, Modernizacje. Sztuka i architektura w nowych państwach Europy Środkowo-Wschodniej 1918-1939, Łódź 2010, s. 221.
4. Maria Jolanta Sołtysik, Modernistyczna Gdynia - dziedzictwo lat międzywojennych, [w:] Renowacje i zabytki, 2010 Kraków, s. 60.
5. Robert Hirsch, Anna Orchowska-Smolińska, Dworzec kolejowy w Gdyni - najmłodszy zabytek, "Renowacje i zabytki" 2010, nr 4, s. 115.

Wydrukuj stronę wycieczki

Widzisz błędy lub nieprawidłowości? Zgłoś naruszenie zasad.