Stanowi przykład barokowej architektury drewnianej powstałej w 2 poł. XVII w. 

Usytuowanie i opis

Kościół usytuowany jest po południowej stronie szosy biegnącej przez wieś (kalenicą do niej), w zachodniej części osady. W północno-zachodniej części cmentarza przykościelnego usytuowana została drewniana dzwonnica.

Świątynia wybudowana z drewna sosnowego w konstrukcji zrębowej, oszalowana pionowymi deskami z olistwowaniem, wzmocniona obustronnie lisicami, posadowiona na niskiej podmurówce. Więźba dachowa nawy i prezbiterium storczykowa, dwuspadowa, od strony zachodniej z przyczółkiem, od wschodniej nad prezbiterium trójpołaciowa, nad kruchtą dach dwuspadowy, nad zakrystią trzyspadowy, kryty pierwotnie gontem, obecnie blachą. Na kalenicy nawy, od strony zachodniej nowsza, czworoboczna wieżyczka na sygnaturkę, nakryta daszkiem w kształcie dzwonka, zwieńczona kulą i krzyżem. 

Kościół jest orientowany, nawa zbudowana jest na planie prostokąta, z dostawionym od strony wschodniej węższym prezbiterium zamkniętym trójbocznie. Do prezbiterium od północy dobudowana została nowa drewniana zakrystia (na miejscu murowanej z 1889 r.), a do nawy od zachodu kruchta. Wnętrze jest jednonawowe, przekryte stropem płaskim. Nawę od prezbiterium przedziela belka tęczowa z barokowym krucyfiksem z 1 poł. XVII w. Chór muzyczny od frontu, wsparty na dwóch murowanych słupach. Prospekt organowy z 1800 r. z organami pochodzącymi z końca XIX w. Ołtarz główny, dwa ołtarze boczne i konfesjonały barokowe z połowy XVIII w. W prezbiterium, nad wejściem do zakrystii, umieszczona jest drewniana tablica fundacyjna z datą 1677.

Na cmentarzu przykościelnym w zachodniej części działki usytuowane są stare nagrobki, m.in. Michała Mellerskiego, proboszcza żukowskiego zmarłego w 1814 r.

Przy kościele znajduje się drewniana dzwonnica wzniesiona pod koniec XVIII w. Jest konstrukcji słupowej, wzmocnionej ryglami i zastrzałami, z zewnątrz oszalowana z olistwowaniem. Zbudowana została na rzucie kwadratu o boku 2,6 m. Jest jednokondygnacyjna. W górnej części, w każdej ścianie, są po dwa otwory dzwonowe o kształcie półkola, zamknięte drewnianą żaluzją. Dach jest namiotowy, kryty gontem, zwieńczony sterczyną z żelaznym krzyżem.

Historia

Wieś powstała na przełomie XII i XIII w. i już w XIII w. erygowano tu parafię. Należy sądzić, że wraz z parafią powstał tu pierwszy kościół. W 2. poł. XV w. wieś należała do książąt mazowieckich. W 1520 r. książęta Janusz III i Stanisław erygowali parafię i wtedy wystawiono drugi kościół pw. Najświętszej Marii Panny. Stał on w innym miejscu, za rzeką, dziś w tym miejscu stoi krzyż otoczony płotkiem. 

Obecny kościół powstał w latach 1676-1677, kiedy proboszczem był ks. Mateusz Jacek Górzyński. Ksiądz ten był jednocześnie wikariuszem warszawskiej kolegiaty i to dzięki jego staraniom w Żukowie powstała nowa, drewniana świątynia, której konsekracji dokonał w 1682 r. biskup poznański Hieronim Wierzbowski. Po 140 latach, w 1817 r., kościół przeszedł pierwszy remont. Podczas drugiego remontu w 1889 r. do kościoła dobudowano murowaną zakrystię. Następny większy remont kościół przechodził w latach 1969-1970. Ostatni kompleksowy remont kościół przeszedł w latach 2009-2010.

Obiekt dostępny podczas mszy oraz po uprzednim umówieniu się z proboszczem parafii. 

oprac. Jerzy Szałygin, OT NID w Warszawie, 18-09-2018 r.