Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

cerkiew greckokatolicka, ob. kościół rzymskokatolicki filialny pw. Podwyższenia Krzyża - Zabytek.pl

cerkiew greckokatolicka, ob. kościół rzymskokatolicki filialny pw. Podwyższenia Krzyża


kościół 1. poł. XIX w. Żmudź

Adres
Żmudź, 53

Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. chełmski, gm. Żmudź

Wartościowy i rzadki już przykład zespołu drewnianej architektury sakralnej z poł. XVIII w., składający się z dawnej cerkwi greckokatolickiej i dzwonnicy.

Historia

Cerkiew została wzniesiona z fundacji Jana Jakuba Zamoyskiego, starosty lubelskiego i rostockiego dla nowo erygowanej w 1753 r. parafii greckokatolickiej. W 1875 r. zamieniona na prawosławną. Od 1948 r. pełniła funkcję kościoła fil. parafii rzym.-kat. w Klesztowie; od 1975 r. samodzielny ośrodek duszpasterski; w 1984 r. erygowana parafia. Kilkakrotnie gruntownie remontowana: w 1841 r., kiedy zapewne dodano lub podwyższono babiniec, w 1878, 1888, 1930 oraz w latach 60. i 70. XX w. Dzwonnica współczesna cerkwi, w 1821 r. remontowana lub wzniesiona na nowo. W 2005 r. cerkwi i dzwonnicy przywrócono pierwotne gontowe pokrycie dachu.

Opis

Zespół cerkiewny położony jest w centrum wsi, składa się z drewnianej cerkwi i dzwonnicy. Cerkiew prezbiterium zwrócona na zach. Wzniesiona na planie trójdzielnym, składającym się z prostokątnej nawy, równego jej wysokością, lecz węższego, zamkniętego trójbocznie prezbiterium z zakrystią od pn. oraz niższego i węższego od nawy babińca. Drewniana, zbudowana z bali sosnowych w konstrukcji wieńcowej, oszalowana; ściany nawy wzmocnione lisicami; podwalina dębowa ułożona na podmurówce. Wnętrze nakryte płaskimi stropami. Więźba dachowa drewniana, krokwiowo-belkowa, wzmocniona jętkami i dwoma rzędami stolców. Poszczególne człony budowli nakryte odrębnymi dachami dwuspadowymi o zróżnicowanej wysokości; dach nad prezbiterium zamknięty trójpołaciowo, przedłużony nad zakrystię. Dachy pokryte gontem; na kalenicy nawy wieżyczka na sygnaturkę obita blachą. Elewacje szalowane deskami układanymi na styk, z listwowaniem; pod okapem motyw fryzu arkadkowego; dołem wyodrębniony cokół. Okna prostokątne, wielokwaterowe, ujęte deskowymi obramieniami. Wewnątrz ołtarz główny barokowo-ludowy; chór muzyczny o prostym parapecie, wsparty na dwóch kolumienkach. Dzwonnica wolno stojąca, wzniesiona na planie kwadratu, dwukondygnacjowa. Drewniana, zbudowana w konstrukcji słupowo-ramowej, oszalowana pionowo deskami układanymi na styk z listwowaniem; w górnej kondygnacji prostokątne otwory dzwonowe z czterech stron. Nakryta dachem namiotowym pod gontem.

Zabytek dostępny.

Oprac. Bożena Stanek-Lebioda, OT NID w Lublinie, 30.10.2014 r.

 

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_06_BK.3733, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_BK.427512