Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

dom - Zabytek.pl

Adres
Zielona Góra, Al. Niepodległości 21

Lokalizacja
woj. lubuskie, pow. Zielona Góra, gm. Zielona Góra

Przykład budynku o bogatym detalu architektonicznym, stanowiącego istotny element w układzie przestrzennym miasta.

Historia

Proces kształtowania się poszczególnych stref i ulic przedmieść Zielonej Góry rozpoczął się już w XIV wieku. Rozrastające się miasto potrzebowało terenów pod zabudowę mieszkalną, handlową i rzemieślniczą. Obszar, na którym znajduje się willa, wykształcił się za murami obronnymi dość późno, dopiero bowiem w XVII wieku. Przedmieście to, zwane Dolnym, jest już widoczne na mapie z 1784 roku. Ukazano tam m.in. ob. al. Niepodległości, która była w tym czasie polną drogą przecinającą pola i miejskie ogrody. Dopiero gdy do Zielonej Góry dołączono w 1871 r. linię kolejową, drogę poddano regulacji i wytyczono przy niej działki pod przyszłą zabudowę, ukształtowaną głównie u schyłku XIX i na pocz. XX wieku. Na temat willi zachowała się część dokumentacji archiwalnej. Na elewacji budynku przetrwał tympanon z datą „1887” - jest to czas ukończenia prac budowlanych. Z materiałów archiwalnych wynika, że w 1924 r. właścicielem posiadłości był Gentin Boehm, mieszkający w okręgu magdeburskim, a ówczesnym mieszkańcem willi - Walter Bergeman, który pełnił funkcję naczelnego lekarza Zakładu Opiekuńczego Bethesda. W 1937 r. budynek należał do Urzędu Ewidencji Wojskowej, jego głównym lokatorem był zaś szef tej instytucji, kapitan Erwin Kitlas. Po 1945 r. obiekt użytkowały instytucje użyteczności społecznej. W latach 50. XX w. część pomieszczeń wykorzystywano na cele dydaktyczne. W piwnicy budynku mieściła się również izba muzealna zorganizowana przez szczep harcerski „Makusyny”. W willi mieszkali także instruktorzy harcerstwa. Od lat 80. XX w. obiekt jest użytkowany przez Państwową Szkołę Muzyczną. Na potrzeby nowej placówki w obiekcie przeprowadzono generalny remont, dokonano także niewielkiej rozbudowy budynku. Nieduże zmiany dotyczyły wschodniego skrzydła i ograniczyły się do wzniesienia przybudówki. Rozbudowa nie zniekształciła jednak architektury obiektu. Willa jest utrzymana w konwencji historyzmu. Obiekt należy do reprezentacyjnych budowli miasta. Obecnie obiekt jest własnością Skarbu Państwa i należy do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Opis

Budynek wolno stojący, zlokalizowany w północno-wschodniej części miasta, na obrzeżach zabudowy staromiejskiej, przy al. Niepodległości, na działce wśród zieleni. Założony na rzucie zbliżonym do kwadratu, wzniesiony z cegły. Ściany obustronnie tynkowane. Willa składa się z trzech wydzielonych partii: środkowej części głównej, dwukondygnacyjnej, i dwóch bocznych aneksów parterowych. Część główna pokryta dachem dwuspadowym, części boczne przekryte dachami trójpołaciowymi, pulpitowymi. Obiekt w całości podpiwniczony. Fasada budynku wzbogacona o pseudoryzalit, do którego przybudowano półkolisty aneks z tarasem na poziomie piętra, z balustradą tralkową, i trzy okna zamknięte półkoliście, ze zwornikami spinającymi obramienia wyrobione w tynku. Na wysokości piętra trzy okna oddzielone pilastrami, nad nimi gzyms podokienny z łukiem odcinkowym nad środkowym oknem. Na elewacji frontowej na poziomie parteru po obu stronach trójdzielne okna. Wejście główne do willi zaakcentowane portykiem na elewacji zachodniej. Pozostałe elewacje przeprute prostokątnymi i zamkniętymi łukowo otworami okiennymi ujętymi w bogate obramienia. Elewacje budynku z boniowaniem, gzymsami i fryzami. Całość obiektu obiega wysoki cokół. W większości zachowała się pierwotna stolarka okienna i drzwiowa. W części pomieszczeń oryginalne wyposażenie i dekoracje.

Dostęp do zabytku ograniczony.

Oprac. Krzysztof Słowiński, OT NID w Zielonej Górze, 08.07.2014 r.

Rodzaj: willa

Styl architektoniczny: eklektyczny

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_08_BK.33781, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_08_BK.213139