Trzykondygnacyjny podpiwniczony budynek, o zróżnicowanym detalu architektonicznym, wzniesiony został w stylistyce eklektycznej i stanowi istotny element w układzie przestrzennym Zielonej Góry.

Historia

Proces kształtowania się poszczególnych stref i ulic przedmieść Zielonej Góry rozpoczął się już w XIV wieku. Rozrastające się miasto potrzebowało terenów pod zabudowę mieszkalną, handlową i rzemieślniczą. Obszar, na którym znajduje się budynek, wykształcił się za murami obronnymi miasta dość późno, bo dopiero w XIX wieku. Na planie Büttnera z 1864 r. dzisiejsza ul. Reja (niem. Klietesrasse) oznaczona jest jako ujeżdżalna i pastwiska. Był to podmokły obszar, ponieważ w tym miejscu przepływał strumień zasilający rzekę Złotą Łączę. Teren ten znajdował się również w pobliżu dawnej fosy, która w średniowieczu otaczała miasto. Część dzisiejszej ul. Reja zagospodarowana była pod ogrody mieszkańców domów położonych przy ul. Wandy, Jedności i Kasprowicza. Ulica Reja wytyczona została w 1901 r. a do 1904 r. zakończono jej budowanie i układanie chodnika. Ulicę poddano regulacji i wytyczono przy niej działki pod przyszłą zabudowę. Wzniesiona zabudowa ukształtowana została głównie na początku XX wieku. Właścicielami budynków byli zamożni mieszkańcy miasta. Nowo powstałe obiekty to głównie dwu- lub trzykondygnacyjne kamienice wzniesione w konwencji historyzmu, a także secesyjne i modernistyczne.

Na temat kamienicy zachowało się niewiele dokumentacji archiwalnej. Budynek powstał na początku XX w. jako pierwszy budynek od strony północnej we wschodniej pierzei ul. Reja. Do 1945 r. był własnością stolarza Heinricha Schaffrana. Działania II wojny światowej nie przyczyniły się do większych zniszczeń. Po zakończeniu wojny budynek przeszedł na własność samorządu i zasiedlony został lokatorami. Nie zachowała się jednak dokumentacja przebiegu późniejszych prac budowlanych i konserwatorskich przy budynku. Obiekt nie uległ większym przekształceniom. Niewielkie zmiany dotyczyły dyspozycji parteru - polegały na umieszczeniu wtórnych otworów okiennych i utworzeniu lokalu usługowego. Prawdopodobnie pierwotny budynek rozbudowano o użytkowe poddasze. Przebudowa ta nastąpiła przypuszczalnie w 2. poł. XX wieku. Obecnie w kamienicy mieszczą się lokale mieszkaniowe i użytkowy. Należy ona do reprezentacyjnych budowli miasta.

Opis

Kamienica jest obiektem w zwartej zabudowie, zlokalizowana w centrum Zielonej Góry, na zachód od rynku starego miasta. Ulica Reja stanowi przedłużenie ul. Moniuszki w kierunku północnym, obejmuje krótki odcinek pomiędzy ul. Jedności a ul. Bohaterów Westerplatte i znajduje się w strefie ścisłej ochrony konserwatorskiej.

Budynek stoi na niewielkiej działce, fasadą zwrócony jest do ulicy. Na zapleczu znajduje się niewielkie podwórko z dwoma budynkami gospodarczymi. Podpiwniczony budynek wzniesiono z cegły, na rzucie zbliżonym do kwadratu, jego ściany są obustronnie tynkowane. Ma trzy kondygnacje pokryte dachem jednospadowym, krytym dachówką, a po bokach facjaty przykryte jednospadowymi daszkami. Pięcioosiowa fasada budynku zwieńczona jest falistym szczytem. Parter boniowany, oddzielony od wyższych kondygnacji szerokim gzymsem. Okna parteru są wtórne, po południowej stronie znajduje się  duże okno typu przemysłowego. Wejście główne jest poprzedzone schodami obłożonymi współczesnymi płytkami ceramicznymi. Brama przejazdowa, prowadząca na podwórze, zlokalizowana jest w skrajnej osi fasady. Na poziomie I i II piętra centralnie umieszczone szeregowo balkony. Kosze balkonowe ceglane, tynkowane z ostrołukowymi motywami. Elewacje pozostałych pięter przepruwają prostokątne otwory okienne ujęte obramowaniami. Płaszczyzna ścian wyższych kondygnacji podzielona jest arkadami ostrołukowymi. Elewację wieńczy prosty ceglany pas z fryzem kostkowym. W części zachowała się pierwotna stolarka okienna i drzwiowa. Bryła obiektu przetrwała w pierwotnym stanie bez znaczących przekształceń. Kamienica wzniesiona w konwencji historyzmu nawiązuje detalem do gotyku. Wewnątrz zachowała się oryginalna drewniana klatka schodowa z tłoczonymi tralkami oraz fragmenty ceramicznej posadzki w holu.

Kamienica, to zabytek będący własnością samorządową i prywatną. Ze względu na to, że w budynku mieszczą się lokale mieszkalne i użytkowy, obiekt nie jest szeroko udostępniany.

oprac. Krzysztof Słowiński, OT NID w Zielonej Górze, 8.07.2014 r.