dom - Zabytek.pl
Adres
Zielona Góra, Reja 10
Lokalizacja
woj. lubuskie, pow. Zielona Góra, gm. Zielona Góra
M. Reja. Obiekt w zabudowie jednostronnie zwartej. Trzykondygnacyjny budynek o wysokim podpiwniczeniu o zróżnicowanym detalu architektonicznym. Kamienica posiada cechy stylowe secesji. Prezentowana zabudowa stanowi istotny element w układzie przestrzennym miasta Zielona Góra.
Historia
Proces kształtowania się poszczególnych stref i ulic przedmieść Zielonej Góry rozpoczął się już w XIV wieku. Rozrastające się miasto potrzebowało terenów pod zabudowę mieszkalną, handlową i rzemieślniczą. Obszar na którym znajduje się przedmiotowy budynek wykształcił się za murami obronnymi miasta dość późno, bo dopiero w XIX w. Na planie Büttnera z 1864 r. dzisiejsza ul. Reja (niem. Klietesrasse) oznaczona jest jako ujeżdżalna i pastwiska. Był to podmokły obszar, ponieważ przepływał w tym miejscu strumień zasilający rzekę Złotą Łączę. Teren ten znajdował się również w pobliżu dawnej fosy która w średniowieczu otaczała miasto. Część dzisiejszej ul. M. Reja zagospodarowana była pod ogrody mieszkańców domów położonych przy ul. Wandy, Jedności i Kasprowicza. Ulica M. Reja wytyczona została w 1901 r. a do 1904 r. zakończono jej budowanie i układanie chodnika. Ulicę poddano regulacji i wytyczono przy niej działki pod przyszłą zabudowę. Wzniesiona zabudowa ukształtowana została głównie na początku XX w. Właścicielami budynków byli zamożni mieszkańcy miasta. Nowo powstałe obiekty to głównie dwu- lub trzykondygnacyjne kamienice wzniesione w konwencji historyzmu, secesyjne i modernistyczne.
Na temat przedmiotowego obiektu zachowało się część dokumentacji archiwalnej. Dzięki niej wiemy, że wzniesiono go w 1904 r. dla lekarza Hentschel. Odbiór wybudowanej kamienicy dokonał w maju 1905 r. Urząd Policji Budowlanej. W kwietniu 1924 r. w obiekcie przeprowadzono drobne remonty i ponownie otynkowano elewację. Prace przy budynku wykonał architekt i mistrz murarski Paul Richard Szulc. W czerwcu 1936 r. mistrz budowlany Otto Melzer dokonał kolejnego remontu kamienicy. Działania II wojny światowej nie przyczyniły się do większych zniszczeń. Po zakończeniu wojny, budynek przeszedł na własność samorządu i zasiedlony został lokatorami. W latach 80.XX w. odnowiono elewację zewnętrzną i osuszono budynek metodą elektroosmozy. W 2013 r. dzięki pieniądzom z programu rewitalizacji miasta odnowiono elewację zewnętrzną kamienicy. Obiekt nie uległ większym przekształceniom. Obecnie w obiekcie mieszczą się lokale użytkowe i mieszkaniowe. Budynek należy do reprezentacyjnych budowli miasta.
Opis
Kamienica usytuowana na ul. M. Reja jest obiektem w zabudowie jednostronnie zwartej. Budynek zlokalizowany w centrum Zielonej Góry, na zachód od rynku starego miasta. Ulica M. Reja stanowi przedłużenie ul. S. Moniuszki w kierunku północnym i obejmuje krótki odcinek pomiędzy ul. Jedności a ul. Boh. Westerplatte. Ul. M. Reja znajdują się w strefie ścisłej ochrony konserwatorskiej miasta. Budynek znajduje się na niewielkiej działce, fasadą zwrócony do ulicy. Budynek wzniesiono na planie prostokąta. Obiekt wzniesiono z cegły, ściany są obustronnie tynkowane. Trzykondygnacyjny budynek pokrywa dach dwuspadowy, pokryty dachówką. Fasada budynku podzielona na trzy płaszczyzny. Centralna wystaje ponad linię belkowania, zwieńczona trójkątnym polem z potrójnym oknem, całość nakryta dwuspadowym daszkiem. Szczyt dachu flankują dwie facjaty przykryte daszkami. Obiekt jest w całości podpiwniczony. Wejście główne umieszczone w skrajnej osi elewacji frontowej ujęte w portal, zamknięty trójkątnym daszkiem. Pod daszkiem przykrywającym wejście znajduje się kartusz herbowy otoczony ornamentem. Cokół kamienicy boniowany. Okna parteru potrójne, ujęte od góry w fryz ornamentowy w kształcie łuku odcinkowego. Na poziomie drugiego piętra znajdują się prostokątne okna z fryzem ornamentalnym w obramieniu. W części zachowała się pierwotna stolarka okienna i drzwiowa. Bryła obiektu zachowana w pierwotnym stanie bez znaczących przekształceń. Wewnątrz brak detalu architektonicznego.
Kamienica, to zabytek będący własnością samorządową i prywatną. Ze względu na to, że w budynku mieszczą się lokale usługowe i mieszkalne, obiekt nie jest szeroko udostępniany.
Oprac. Krzysztof Słowiński, OT NID w Zielonej Górze, 8.07.2014 r.
Rodzaj: kamienica
Styl architektoniczny: secesyjny
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_08_BK.40849, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_08_BK.213105