Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

dworek Marii Konopnickiej, ob. muzeum - Zabytek.pl

dworek Marii Konopnickiej, ob. muzeum


dwór 1901 r. Żarnowiec

Adres
Żarnowiec

Lokalizacja
woj. podkarpackie, pow. krośnieński, gm. Jedlicze - obszar wiejski

Dwór w Żarnowcu prezentuje cechy typowe dla architektury siedzib drobnej szlachty z XVIII - XIX w.

Ten skromny, lecz pełen uroku dwór wraz z resztówką stał się w 1903 r. darem narodu polskiego dla pisarki Marii Konopnickiej. Tu artystka spędziła ostatnie lata życia, a wiele lat po jej śmierci obiekt wrócił do narodu polskiego, jako muzeum poświęcone pisarce, i to stanowi o jego wyjątkowości.

Historia

Wieś Żarnowiec należała w XIV i XV w. do Płazów, w XVI w. do Żarnowieckich, następnie do Chrząstowskich. Z inicjatywy następnych właścicieli, Rogoyskich wzniesiono końcem XVIII w. parterowy dwór, na miejscu poprzedniej budowli, prawdopodobnie dworu obronnego, lub kasztelu. Kolejnymi właścicielami majątku byli: Tytus hr. Mier, Komorowscy, Stojowscy i Biechońscy. Z końcem XIX w. dwór został rozbudowany od zachodu o piętrową część, dostawiono wtedy także przeszklony ganek od frontu i werandę po przeciwnej stronie. W 1903 r. dwór wraz z resztówką gospodarstwa został zakupiony przez społeczeństwo polskie i przekazany Marii Konopnickiej jako dar narodu polskiego. W 1956 r. córka Marii Konopnickiej, Zofia Mickiewiczowa, zamieszkująca w dworku, podarowała dwór i park narodowi polskiemu. Rok później powołano w Żarnowcu Muzeum Marii Konopnickiej a w 1960 r. udostępniono obiekt do zwiedzania. W 1968 r. dworek gruntownie wyremontowano, zagrzybione ściany drewniane wymieniono na murowane, tej samej grubości. Muzeum działa nieprzerwanie od czasu założenia.

Opis

Dwór otoczony parkiem położony jest w środkowej części wsi, na terenie schodzącym tarasowo w kierunku rzeki. Od północy i wschodu ogranicza go dolina Jasiołki, od południowego-zachodu lokalna droga, z pozostałych stron zabudowa zagrodowa i pola uprawne

Dwór ulokowano pośrodku parku, na krawędzi skarpy, zwrócony frontem na południe, z długą aleją dojazdową, lipowo-grabową i gazonem przed wejściem. Dwór wybudowano na rzucie wydłużonego prostokąta, z dwoma prostokątnymi gankami, od frontu i po przeciwległej stronie oraz z podcieniem wzdłuż północnej ściany. W sylwecie dworu odróżnić można dwa etapy budowy: prostopadłościenną, parterową bryłę XVIII-wiecznego dworu, przekrytą dachem dwuspadowym, urozmaiconą dwoma gankami oraz piętrową bryłę XIX-wiecznej dobudówki o kalenicy poprzecznej. Pierwotny, parterowy budynek wzniesiono z drewna modrzewiowego i jodłowego, na kamiennych piwnicach, jednak budulec ścian wymieniono w czasie remontu na cegłę. Piętrową dobudówkę wymurowano z cegły. Dachy w obu częściach pokryte są gontem. Elewacja frontowa, południowa jest siedmioosiowa, z niesymetrycznie usytuowanym, przeszklonym gankiem o drewnianej konstrukcji oraz jednoosiową piętrową częścią od zachodu. Elewacja północna także siedmioosiowa zyskała inne proporcje dzięki spadkowi terenu i znacznej od tej strony, kamiennej podmurówce, jest parterowa z jednoosiową, skrajną częścią piętrową. W elewacji zachodniej otwory rozmierzono pośrodku, w jednej osi w obu kondygnacjach. Część starsza dworu jest skromna, jej ozdobę stanowią jedynie drewniane ganki i weranda oraz masywne kominy z czapami. W części nowszej zastosowano dekorację w postaci prostego gzymsu międzykondygnacyjnego, nadokienników w formie przełamanych pasów gzymsu a w obu szczytach: smukłych, półkoliście zakończonych par okien z niszą pośrodku oraz ceglanego gzymsu i ceglanych wstawek. Dworek, mimo, że został nieco przebudowany, zachował dwutraktowy układ wnętrz, z sienią na osi. W obiekcie znajduje się niemal autentyczna ekspozycja wnętrz dworskich, z zachowanym wystrojem i wyposażeniem z czasu zamieszkiwania we dworze poetki.

Obiekt dostępny dla zwiedzających. Prowadzi w nim działalność Muzeum Marii Konopnickiej.

Oprac. Mieczysław Kuś, 12.12.2014 r.

Rodzaj: dwór

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_18_BK.119860, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_18_BK.191015