kamienica z oficyną boczną - Zabytek.pl
Adres
Zamość, Stanisława Staszica 9
Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. Zamość, gm. Zamość
Historia
W miejscu obecnej kamienicy prawdopodobnie pod sam koniec XVI w. (w 1591 r. był tu jeszcze pusty plac) zbudowano drewniany dom na kamiennych fundamentach. W latach 1622-26 drewnianą zabudowę zastąpiono murowaną kamienicą parterową z podcieniem i attyką (obecnie niezachowaną), wzniesioną przez murarza Hanusza Kalmanowicza. W XVIII w. została rozbudowana od tyłu (wzdłuż ul. Bazyliańskiej). Pierwszy duży remont budynku i nadbudowa o pierwsze piętro miała miejsce w latach 1826-1829. Na przełomie XVII i XVIII w. była własnością złotnika J. Wolsona. Kolejne remonty budynku odbyły się w latach 1919-1926, 1934-37, prace restauracyjne w latach 1956-57. Gruntowny remont miał miejsce w latach 1975-76 wg proj. T. Rajskiego. W 2006 r. wykonano konserwację portali.
Opis
Kamienica narożna, położona jest w obrębie Starego Miasta, na płd.-wsch. od Rynku Wielkiego, u zbiegu ulic Staszica i Bazyliańskiej. Założona została na planie wydłużonego prostokąta. Jest dwudzielna, z sienią na osi, dwutraktowa, z jednotraktową oficyną w części pd.-wsch. i bramą przejazdową na podwórze od strony ul. Bazyliańskiej. Została wzniesiona z cegły, obramienia otworów pierwszej kondygnacji z piaskowca, otynkowana. Jest to budynek dwukondygnacyjny, podpiwniczony w całości (z wyjątkiem podcienia i części w pobliżu schodów), przykryty dachem trzyspadowym pobitym blachą. Elewacja frontowa posiada dwie kondygnacje, jest trzyosiowa, z podcieniem, W parterze podcienie ma trzy arkady wsparte na czterech filarach. W narożu budynku znajduje się skarpa. Wejście do kamienicy umieszczono w prostym portalu, nad którym znajduje się płaskorzeźbiony kamienny monogram Chrystusa z literami IHS w girlandzie. Po obu stronach portalu są prostokątne okna w opaskach. Parter został oddzielony od piętra prostym gzymsem kordonowym. Na piętrze trzy otwory okienne obwiedziono prostymi opaskami z listwami podokiennymi. Całość budynku zwieńczono profilowanym gzymsem koronującym. Elewacja boczna wschodnia jest dwukondygnacyjna, pięcioosiowa w pierwszej kondygnacji z bramą zamkniętą półkoliście i ośmioosiowa w drugiej kondygnacji (w tym trzy otwory zamurowane). Obie kondygnacje zostały rozdzielone prostym gzymsem kordonowym, całość zwieńczona prostym, wysuniętym do przodu gzymsem koronującym plastycznie modelowanym. Okna umieszczono w opaskach z listwami podokiennymi. Elewacja południowa tylna jest dwukondygnacyjna, nieregularna, 2-osiowa, na parterze z prostokątnym otworem drzwiowym zamkniętym półkoliście i małym okienkiem z półkolistym oberluftem, na piętrze z pojedynczym oknem w kształcie prostokąta. Elewacja tylna oficyny posiada trzy kondygnacje, jest dwuosiowa, z drewnianym gankiem na poziomie drugiej kondygnacji i dwoma prostymi oknami bez opasek w trzeciej kondygnacji. W podcieniu i części pomieszczeń parteru w trakcie przednim położono sklepienia kolebkowo-krzyżowe z lunetami, w sieni sklepienie kolebkowe, nad pozostałymi pomieszczeniami stropy płaskie drewniane.
Dostęp do zabytku ograniczony.
Oprac. Ewa Prusicka, OT NID w Lublinie, 07.10.2018 r.
Rodzaj: kamienica
Styl architektoniczny: renesansowy
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_06_BK.443, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_BK.400848,PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_BK.389220