Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kamienica Telanowska - Zabytek.pl

kamienica Telanowska


kamienica 1591 - 1599 Zamość

Adres
Zamość, Stanisława Staszica 23

Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. Zamość, gm. Zamość

Wyjątkowy przykład architektury mieszczańskiej z XVI i XVII w.w stylu późnorenesansowym/manierystycznym.

Jest to najwcześniejsza murowana kamienica rynkowa w Zamościu.

History

Kamienica zbudowana w latach 1591-1599 dla Franciszka Tellaniego, według proj. Bernarda Morando. Pierwsza murowana kamienica wzniesiona przy Rynku Wielkim. Przez cały wiek XVII własność Zamoyskich. Od 1691 r. w rękach Jana Tuszyńskiego, podstolego żytomirskiego. W 1 ćw. XVII w. rozbudowana, w 2 ćw. XVII i na przełomie XVII/XVIII w. ponowna rozbudowa kamienicy i dobudowa oficyn. W latach 1707-1709 rezydencja biskupia, od poł. XVIII w. w rękach rodziny Rossów. Remontowana w 1745 r., m.in. stropy belkowe na 1 piętrze. Od k. XVIII do poł. XIX w. własność Milczyńskich. Od 2 poł. XIX do 1 poł. XX w. w rękach Pereców. W l. 1817-1823 remont fasady. W l. 1881-1891 rozbiórka attyki i budowa 3 kondygnacji oraz oficyn wg proj. Władysława Siennickiego. W l. 1919-1926 oraz pod kierunkiem T. Zaremby w l. 1937-38 poważna konserwacja budynku, głównie elewacji oraz zabezpieczenie detalu architektonicznego we wnętrzach. Prace konserwatorskie w l. 1956 oraz 1975-1979 (kompleksowa restauracja, odsłonięcie m.in. polichromii w pomieszczeniach 1 traktu), 2003 r. (remont podwórka kamienicy, wymiana stolarki okiennej), 2004 r. ( remont i modernizacja wnętrz kamienicy, podcieni) i 2006 r. (konserwacja portalu i kamiennych obramień okiennych).

Opis

Kamienica położona w centrum Starego Miasta, we wsch. części pierzei pd. Rynku Wielkiego, narożna, od wsch. sąsiadująca z kamienicą Staszica 21, od pd. połączona z kamienicą Żeromskiego 22. Orientowana, z elewacją frontową rynkową, północną. Założona na planie wydłużonego prostokąta z czteroarkadowym podcieniem w przyziemiu, dwutraktowa, dwudzielna, z klatką schodową w drugim trakcie, układem pomieszczeń 1 i 2 piętra częściowo powtarzającym układ parteru, połączona od pod.-zach. jednotraktową oficyną z kamienicą Żeromskiego 22. Kamienica wzniesiona z cegły, otynkowana, trójkondygnacyjna, podpiwniczona (z wyjątkiem oficyny i podcienia), korpus przykryty trójspadowym dachem, oficyna dwuspadowym. Dach pobity blachą. Elewacje trójkondygnacyjne. Frontowa elewacja od pn. symetryczna, czteroosiowa. W pierwszej kondygnacji czteroarkadowe podcienie, narożna skarpa, wejście w prostokątnym portalu z piaskowca, trzy otwory okienne zbliżone do kwadratu w prostokątnych opaskach z parapetami. Okna drugiej kondygnacji w prostych obramieniach z nad- i podokiennikami, okna trzeciej kondygnacji mniejsze i w prostych opaskach. Podziały horyzontalne stanowią słabo wykształcone gzymsy międzykondygnacyjne i analogiczny gzyms wieńczący. Podziały wertykalne tworzą proste pilastry bez baz między otworami okiennymi trzeciej kondygnacji, dodatkowo narożnik wzmocniony w pierwszej kondygnacji skarpą przechodzącą w pas boniowania w drugiej kondygnacji i zdwojone pilastry w trzeciej kondygnacji. Elewacja boczna zachodnia nieregularna, pierwsza kondygnacja czteroosiowa, druga - pięcioosiowa, w trzeciej kondygnacji cztery osie i zamurowana wnęka. W dolnej kondygnacji otwór wejściowy ujęty portalem, kształt i obramienia otworów okiennych oraz podziały wszystkich kondygnacji analogiczne do elewacji frontowej. Elewacja tylna otwarta na prostokątne podwórze, dwuosiowa, z drewnianym gankiem na wysokości drugiej i trzeciej kondygnacji. Piwnice kamienicy, o sklepieniu kolebkowo-krzyżowym, w podcieniu sklepienie kolebkowo-krzyżowe z płycinami w formie trójliścia, w izbie zach. przyziemia kolebkowo-lunetowe, w izbie wsch. sklepienie dekoracyjne klasztorno-lunetowe o układzie gwiaździstym, na klatce schodowej odcinkowe, oparte na belkach stalowych i ścianach, pozostałe kondygnacje przykryte stropem drewnianym. We wnętrzu traktu od frontu sklepienie z profilowanymi płycinami oraz sztukateriami, w całości polichromowane.

Dostęp do zabytku ograniczony.

oprac. Ewa Prusicka, OT NID w Lublinie, 20-11-2016 r.

Rodzaj: kamienica

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_06_BK.605, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_BK.403270