Historia

Kamienica powstała po 1602 roku. Od 2 ćw. XVII w. do 1785 r. była własnością Tatułowiczów, najbogatszych kupców ormiańskich w Zamościu. Przed 1686 r. została przebudowana. Po 1785 r. należała kolejno do Zielińskich, Różyckich, Laskowskich, Głogowskich. W l. 1827-1828 remontowano ją po pożarze. W 2 ćw. XIX w. zniesiono attykę, kamienicę nadbudowano i rozbudowano. Od poł. XIX do poł. XX w. była w rękach Tchernerów i sukcesorów oraz własnością żydowską. Po II wojnie św. jej właścicielem był St. Jawor, obecnie własność komunalna. Pierwsza poważna konserwacja budynku miała miejsce w l. 1937-38 pod kierunkiem T. Zaremby, kolejna w 1957 roku, kiedy odnowiono tynki zewnętrzne, wykonano remont pokrycia dachowego, stolarki okiennej i drzwiowej. W l.1970-1972 restaurowana była wg proj. J. Grudzińskiego - m.in. położono żelazo-betonowe stropy, odnowiono elewacje, wymieniono więźbę dachową. W 1999 r. wykonano remont elewacji, w 2002 r. wykonano remont dachu, w 2004 r. prowadzono prace remontowe obejmujące dziedziniec, wymieniono stolarkę okienną.

Opis

Kamienica położona w centralnej części Starego Miasta, w pn.- wch. narożniku Rynku Wielkiego, zwrócona elewacją frontową na zachód, elewacja boczna od północy w linii pd. pierzei ul. Ormiańskiej. Orientowana, z elewacją frontową rynkową, zachodnią. Założona na planie wydłużonego prostokąta z trójarkadowym podcieniem w przyziemiu, dwudzielna, z sienią w węższym paśmie południowym i dwiema izbami w paśmie północnym dostępnymi z sieni. Z sieni dwubiegowe schody na piętro. Pierwotny układ wnętrz powyżej parteru poważnie przekształcony z powodu adaptacji na kilka mieszkań. Kamienica wzniesiona z cegły, otynkowana, trójkondygnacyjna, podpiwniczona, przykryta dachem dwupołaciowym o nierównych połaciach. Dach pobity blachą. Elewacje kamienicy trójkondygnacyjne. W przyziemiu elewacji frontowej trójarkadowy podcień o sklepieniu krzyżowym, łuki arkad półkoliste u nasady z masywnymi gzymsami impostowymi, portal piaskowcowy półkoliście zamknięty, otwory okienne prostokątne, zbliżone do kwadratu, ujęte w szerokie profilowane obramienia kamienne z płycinami, wsparte na masywnych kamiennych parapetach. Pierwsza i druga kondygnacja elewacji frontowej (zachodniej) trójosiowa. Piętro od przyziemia oddzielone dwoma gzymsami, między którymi gładki fryz, okna na piętrze ujęte w profilowane obramienia i kamienne gzymsy nadokienne z kroksztynami. Partia II piętra oddzielona cienkim, lekko profilowanym gzymsem kordonowym, przepruta trzema oknami prostokątnymi, ujętymi w obramienia, zwieńczona masywnym, słabo profilowanym gzymsem okapowym. Okna elewacji frontowej rozmieszczone symetrycznie, we wszystkich kondygnacjach w osiach arkad przyziemia. Elewacja boczna od strony pn. czteroosiowa, w partii przyziemia asymetryczna. W narożniku pn.-wsch. dwa otwory okienne z kamiennymi obramieniami wspartymi na kamiennych, występujących przed lico ściany parapetach. W połowie długości elewacji niewielki prostokątny otwór okienny z kutą metalową kratą, ujęty w kamienne obramienie stanowiące jeden z nielicznych oryginalnych elementów wystroju kamieniarskiego kamienicy z okresu jej powstania. Piętro oddzielone dwoma gzymsami, nad którymi cztery prostokątne okna oraz prostokątna blenda okienna. Otwory i blenda we wszystkich osiach ujęte w obramienia, nad którymi profilowane gzymsy nadokienne z kroksztynami. W trzeciej kondygnacji oddzielonej gzymsem kordonowym otwory okienne i blenda zosiowane z oknami I piętra. Druga i trzecia kondygnacja elewacji kamienicy malowane na kolor jasnobrązowy, podcień na biało. Piwnica przykryta sklepieniem kolebkowym, przyziemie krzyżowym (sień) i kolebkowym (izby obok sieni), nad pomieszczeniami wyższych kondygnacji stropy płaskie współczesne.

Dostęp do zabytku ograniczony.

oprac. Ewa Prusicka, OT NID w Lublinie, 20-11-2016 r.