„trzeciego morandowskiego wzorca”. Zlokalizowana w centralnej części Zamościa - przy Rynku Wielkim, wyróżniająca się wśród zamojskich kamienic figurą św. Kazimierza, umieszczoną w półokrągłej przysklepionej konchowo niszy na drugiej kondygnacji elewacji frontowej.

Historia

Początki obecnie istniejącej kamienicy sięgają schyłku XVI w., kiedy w 1591 r. została odnotowana jako własność Hansa Kuntza Barthla, osiedlonego w Zamościu patrycjusza gdańskiego. Jej budowa została zakończona W 1603 roku należała do Greka Murata. Budowa kamienicy została zakończona w 1604 roku. W l. 1604-1638 była własnością aptekarza T. Puzdrowskiego, w l. 1638 - 1697 wójta ormiańskiego i aptekarza - A. Owanisowicza. W 3 ćw. XVII w. została rozbudowana o piętro i w głąb działki (wzdłuż dzisiejszej ulicy Grodzkiej), elewacja frontowa otrzymała attyki. Od końca XVII i w XVIII w. stanowiła własność Lubeckich, połowa kamienicy w XVIII w. należała do Akademii Zamojskiej. W 1 poł. XIX w. stanowiła własność Malinowskich, w 2 poł. XIX w. - Malinowskich i Głogowskich, ok. 1936 r. Maksa Fuchsa i Wernera Rapiera, ok. 1960 r. Józefa Sułka, a w 1975 r. kamienicę nabył rejentalnie Związek Nauczycielstwa Polskiego. W XIX w. zniesiono attykę w fasadzie, nadbudowano drugie piętro, dostawiono przypory. Pierwsza poważna konserwacja budynku miała miejsce w l. 1937-38 pod kierunkiem T. Zaremby. W 1957 r. miała miejsce restauracja tynków zewnętrznych, remont pokrycia dachowego, stolarki okiennej i drzwiowej. W l.1972-1976 kapitalny remont wykonano wg proj. A. Hołocińskiego - m.in. położono żelazo-betonowe stropy, zamurowano otwory okienne drugiego piętra, remontowano dach, zrekonstruowano belkowane stropy. W 1999 r. wykonano remont elewacji, w l. 2003-2004 r. prowadzono kompleksowe prace remontowe obejmujące również dziedziniec.

Opis

Kamienica położona w centralnej części Starego Miasta, na narożu południowego bloku wschodniej pierzei Rynku Wielkiego, zblokowana od południa, patrycjuszowska, wzniesiona według „trzeciego morandowskiego wzorca”. Nazwa pochodzi od rzeźby św. Kazimierza umieszczonej w niszy na fasadzie budynku. Kamienica orientowana, frontem skierowana ku zachodowi, usytuowana kalenicowo. Założona na planie wydłużonego prostokąta z trójarkadowym podcieniem w przyziemiu, w części tylnej połączona z oficyną, dwudzielna, z wąską sienią na osi, dwutraktowa, w głębi sieni z klatką schodową i dawnym przekształconym przechodem. Układ pierwszego i drugiego piętra inny, bez sieni, trakty połączone amfiladowo. Przy ścianie tylnej parterowa, prostokątna dwukondygnacyjna oficyna. Kamienica wzniesiona z cegły, otynkowana, trójkondygnacyjna, podpiwniczona, przykryta dwupołaciowym dachem krytym blachą, na połączeniu z oficyną dach dwuspadowy. Elewacje trójkondygnacyjne, pierwsza i druga kondygnacja elewacji frontowej trójosiowa, elewacja boczna w przyziemiu trójosiowa, asymetryczna, druga kondygnacja - asymetryczna, pięcioosiowa. W przyziemiu od zachodu trójarkadowy podcień, łuki arkad półkoliste u nasady z masywnymi gzymsami impostowymi, filar narożny kamienicy wzmocniony przyporą. Główne drzwi wejściowe od zachodu ujęte są w kamienny portal arkadowy. Okna prostokątne w opaskach, drugiej kondygnacji z masywnymi, profilowanymi nadokiennikami. W drugiej kondygnacji elewacji frontowej, w półokrągłej przysklepionej konchowo niszy, wypukło rzeźbiona, stiukowa figura św. Kazimierza. Trzecia kondygnacja podzielona harmonijnie jońskimi pilastrami, w płycinach kontrastujące ciemne ramy, z główką uskrzydlonego anioła w środkowej. Druga i trzecia kondygnacja frontowa oraz tylna malowane na kolor brązowo-biały, podcień na biało. Piwnica, część przyziemia i pierwszego piętra przykryta sklepieniem kolebkowo-krzyżowym i kolebkowym, pozostałe wnętra pierwszego i drugiego piętra przykryte stropem płaskim. Na pierwszym piętrze zrekonstruowany podwieszany strop drewniany belkowany.

Dostęp do zabytku ograniczony.

oprac. Ewa Prusicka, OT NID w Lublinie, 21-11-2016 r.