Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kamienica mieszczańska Owanisowiczowska, Jakubowiczowska - Zabytek.pl

kamienica mieszczańska Owanisowiczowska, Jakubowiczowska


kamienica 2. ćw. XVII w. Zamość

Adres
Zamość, Rynek Wielki 10

Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. Zamość, gm. Zamość

Wyjątkowy przykład architektury mieszczańskiej z przełomu XVI i XVII w.Kamienica zlokalizowana w centralnej części Zamościa - przy Rynku Wielkim.

Wyróżnia się dobrze zachowanymi trzema prostokątnymi portalami kamiennymi w sieni środkowej, arkadowym portalem wejściowym, dekoracjami sklepienia sieni środkowej, dwu izb tylnych oraz podcienia w formie: stiukowych plakietek i medalionów z motywami orłów, rozet, uskrzydlonych główek i monogramów religijnych. W jednej z izb przyziemia zachowany drewniany zabytkowy strop. Na uwagę zasługują również renesansowe ościeżnice okienne.

Historia

Kamienica powstała na przełomie XVI i XVII wieku jako budynek parterowy. W tym czasie była własnością M. Jakubowicza, bogatego kupca ormiańskiego. Od 1 ćw. XVII w. do 1 ćw. XVIII w. własność Owanisowiczów. W 2 ćw. XVII w. nadbudowana o piętro, w 3 ćw. XVII w. przebudowana. Od 1783 roku do poł. XIX w. własność Koziołkiewiczów. Między 1783 r. a 1809 r. zniesienie attyk i kolejna nadbudowa. Do l. 70. XX w. własność Żmindów. Pierwsza poważna konserwacja budynku miała miejsce w l. 1937-38 pod kierunkiem T. Zaremby, kolejna w 1957 roku, kiedy odnowiono tynki zewnętrzne, wykonano remont pokrycia dachowego, stolarki okiennej i drzwiowej. W l.1967-1972 restaurowana była wg proj. J. Grudzińskiego - m.in. położono żelazo-betonowe stropy, odnowiono elewacje, wymieniono więźbę dachową i pokrycie. W 1999 r. wykonano remont elewacji, w 2003 r. wymieniono stolarkę okienną, w 2004 r. prowadzono prace związane z remontem podcienia.

Opis

Kamienica położona w centralnej części Starego Miasta, w pd.- wsch. narożniku pn. bloku przy wsch. pierzei Rynku Wielkiego. Orientowana, z elewacją frontową rynkową zwróconą na zachód, elewacją boczną na południe. Kamienica założona na planie wydłużonego prostokąta z trójarkadowym podcieniem w przyziemiu, trójdzielna, z wąską sienią na osi, trzema izbami w paśmie północnym dostępnymi z sieni, izbą i klatką schodową w paśmie południowym. Pierwotny układ wnętrz powyżej parteru nieznacznie przekształcony z powodu adaptacji na kilka mieszkań. Kamienica wzniesiona z cegły, otynkowana, trójkondygnacyjna, podpiwniczona, przykryta dachem dwupołaciowym pobitym blachą. Elewacje trójkondygnacyjne, frontowa trójosiowa, boczna pięcioosiowa. W przyziemiu elewacji frontowej trójarkadowy podcień, łuki arkad półkoliste u nasady z masywnymi gzymsami impostowymi, do filarów podtrzymujących narożne przęsło domurowane dwie szkarpy. Ściana zamykająca podcień trójosiowa, na osi środkowej z kamiennym portalem zamkniętym półkoliście, flankowana dwoma otworami okiennymi, ujętymi w szerokie obramienia piaskowcowe z płycinami, wspartymi na masywnych kamiennych parapetach. Nad otworami okiennymi profilowane gzymsy odcinkowe, nad którymi okulusy. Arkadowy portal wejściowy w podcieniu z trójkątnym szczytem i żłobkowanym fryzem, lewym węgarem z ornamentacją renesansową, pochodzącym ze zdemontowanego wcześniej portalu. Nad archiwoltą zamykającą portal wejściowy trójkątnych kamienny przyczółek ujęty w gzymsy, dolny gzyms wsparty na dekoracyjnym fryzie. Na sklepieniu podcienia dekoracja sztukatorska z medalionami, w których polach główki putt, emblematy orła, rozety, chrystogramy. Piętro od przyziemia oddzielone dwoma gzymsami, między którymi gładki pas ściany. Prostokątne okna na piętrze ujęte w profilowane obramienia wsparte na gzymsie kordonowym, nad nimi kamienne gzymsy nadokienne odcinkowe z kroksztynami. Partia II piętra oddzielona cienkim, lekko profilowanym gzymsem kordonowym, z trzema oknami prostokątnymi na osiach I piętra. Okna flankowane zdwojonymi pilastrami z dekoracją typu hermowego. Połączone kapitele pilastrów przechodzą w partiach nadokiennych w gzyms. Całość zwieńczona wydatnym i bogato profilowanym gzymsem. Elewacja boczna od strony pd. czteroosiowa, w partii przyziemia asymetryczna. W przyziemiu trzy otwory okienne z zachowanymi elementami kamieniarki, podobnie dwa otwory okienne piwnic. Piętro oddzielone dwoma gzymsami, nad którymi cztery prostokątne okna oraz prostokątna blenda okienna. Otwory i blenda we wszystkich osiach ujęte w obramienia, nad którymi profilowane gzymsy nadokienne z motywem wolego oka. W trzeciej kondygnacji oddzielonej gzymsem kordonowym otwory okienne i blenda zosiowane z oknami I piętra, pomiędzy oknami pilastry z dekoracją typu hermowego. Druga i trzecia kondygnacja elewacji kamienicy malowane na kolor szaro-zielony, przyziemie na kolor szary, podcień na biało. Piwnica przykryta sklepieniem kolebkowym, przyziemie krzyżowym i kolebkowym z lunetami, nad pomieszczeniami wyższych kondygnacji stropy płaskie współczesne. W sieni zachowane trzy prostokątne portale kamienne, również dekoracje sklepienia sieni środkowej i dwu izb tylnych, W jednej z izb przyziemia zachowany drewniany zabytkowy strop.

Dostęp do zabytku ograniczony.

oprac. Ewa Prusicka, OT NID w Lublinie, 22-11-2016 r.

Rodzaj: kamienica

Styl architektoniczny: renesansowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_06_BK.448, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_BK.400337