Historia

W miejscu kamienicy w 1591 r. stał dom złotnika  ormiańskiego Stanisława Abrahamowicza (zięcia głównego architekta Zamościa Bernarda Moranda), według badań architektonicznych, parterowy, drewniany, o murowanych piwnicach. Obecna kamienica wzniesiona w 2 ćw. XVII w. (po 1640 r.), jako parterowy budynek murowany z podcieniem. Lustracja z 1691 r. wymienia ją jako półkamienicę. W 1 poł. lub ok. poł. XVIII w.  podwyższona o piętro i rozbudowana od tyłu. W 2 poł. XIX w. została podwyższona o mieszkalne poddasze. Od końca XVII i w XVIII w.  własność rodziny Brzyskich. Pierwsze remonty kamienicy prawdopodobnie miały miejsce w 2 poł. XVIII w. i ok. 1830 r. W latach 1919-1926, 1934-37 oraz 1956-57 poddana zabiegom konserwatorskim. Gruntowny remont w latach 1974-76 wg proj. J. Dzieciątkowskiego. W 1998 r. kamienica otrzymała nowe pokrycie dachu, w 2006 r. wykonano  konserwację portalu.

Opis

Kamienica jest położona w obrębie Starego Miasta, na płd.-wsch. od Rynku Wielkiego, w kwartale zwartej zabudowy ograniczonym ulicami Staszica, Bazyliańską, Żeromskiego i Moranda. Założona została na planie wydłużonego prostokąta. Jest trzytraktowa, dwudzielna, z szeroką sienią i szyją w części zachodniej budynku, dochodzącą aż do podwórza na tyłach kamienicy. Wzniesiona została z cegły, fundamenty w większości z kamienia, obramienia otworów z piaskowca, otynkowana, dwukondygnacyjna z mieszkalnym poddaszem, częściowo podpiwniczona od strony płn. Przykryto ją dachem dwuspadowym z trzema facjatkami od frontu oraz dwiema facjatkami i lukarną od tyłu - wszystkie  z daszkami dwuspadowymi. Dach kamienicy został pobity blachą. Elewacja frontowa jest dwukondygnacyjna, trzyosiowa, z podcieniem i  trzema facjatkami w połaci dachowej. W parterze podcienie ma dwie arkady wsparte na trzech filarach, wejście w ozdobnym portalu, oraz dwa prostokątne okna. Parter został oddzielony od piętra prostym gzymsem kordonowym. Na piętrze są trzy otwory okienne w opaskach z listwami podokiennymi. Całość budynku wieńczy wysunięty do przodu gzyms koronujący. Elewacja południowa tylna jest trójkondygnacyjna, tzyosiowa, zdobiona prostymi gzymsami międzykondygnacyjnymi, brak gzymsu wieńczącego. W pomieszczeniach parteru w trakcie przednim i podcieniu zastosowano sklepienia kolebkowo-krzyżowe, również jedno pomieszczenie na pierwszym piętrze przykryto sklepieniem kolebkowo-krzyżowym, nad pozostałymi pomieszczeniami są stropy płaskie drewniane, w izbie tylnej parteru strop z sosrębem.  Portal drzwi wejściowych kamienicy jest ozdobny, z wtopionymi filarami i kartuszem z inicjałami „AH” w kluczu. Obok portalu umieszczone zostało okienko w obramieniu spoczywającym na szerokim gzymsie podokiennym.

Dostęp do zabytku ograniczony.

Oprac. Ewa Prusicka, OT NID w Lublinie, 19.10.2018 r.