Na uwagę zasługuje XVI wieczna wieża o czystym charakterze budownictwa kościelnego, wolna od obcych naleciałości. Dodatkowo lokalizacja obiektu na wzniesieniu, oraz zachowane pojedyncze egzemplarzu starodrzewu nawiązują do tradycji i form przestrzennych charakterystycznych dla krajobrazu wiejskiego, gdzie kościół otoczony nasadzeniami z drzew tworzących tzw. ,,święte gaje’’ górował nad wiejską zabudową.

Historia

Zamarski należą do najstarszych wsi zlokalizowanych w obrębie Księstwa Cieszyńskiego, informacje o miejscowości możemy znaleźć w dokumentach z 1223 roku autorstwa wrocławskiego biskupa Wawrzyńca. Pierwszy kościół powstał prawdopodobnie już w XV wieku, uległ jednak zniszczeniu na skutek pożaru ok. 1585 roku,  po katastrofie odbudowano jedynie wieże z dzwonnicą. W XVII wieku obiekt znajdował się w posiadaniu protestantów, dopiero w 1654 r. nastąpiło powtórne  wcielenie  dóbr  do  kościoła  parafialnego  w  Cieszynie. Obecny kościół drewniany dobudowano do istniejącej dzwonnicy w 1731 roku dzięki staraniom Henryka Fryderyka Wilczka, dziedzica wsi, ks. Franciszka Antoniego Świdra, dziekana cieszyńskiego oraz jezuitów. Od powstania aż do 1773 roku znajdował się w rękach jezuitów, następnie pełnił rolę parafialnego kościoła filialnego w Cieszynie, obecnie stanowi kościół parafialny w Hażlachu. Obiekt oszalowano wewnątrz w 1935 roku, a ostatnie działanie konserwatorskie miało charakter odnowienia i zostało przeprowadzone w 2004 roku. Najbliższe otoczenie kościoła stanowi nieregularny cmentarz założony prawdopodobnie już w XV wieku.

Opis

Kościół usytuowany jest przy ulicy Ogrodowej 13, we wsi Zamarski na Pogórzu Śląskim na północny-wschód od Cieszyna. Położony jest na szczycie wzniesienia, a jego najbliższe otoczenie stanowi cmentarz. Całość założenia jest nieogrodzona, w pobliżu zachowały się pojedyncze okazy starodrzewu. Kościół wykonany został w konstrukcji zrębowej, na podmurówce. Na uwagę zasługuje XVI wieczna wieża o czystym charakterze rodzimego budownictwa kościelnego, wolna od obcych naleciałości. Świątynia charakteryzuje się zwartą, jednokondygnacyjną bryłą z czworoboczną wieżą wykonaną w konstrukcji słupowej, która zwieńczona jest izbicą z hełmem ostrosłupowym. Nad prezbiterium, nawą i zakrystią wspólny dach dwuspadowy wsparty jest na rysiach, od północy i południa daszki okapowe wsparto na zastrzałach, od zastosowano natomiast wschodu podwójny daszek okapowy. Wnętrze proste, jednonawowe z prezbiterium zamkniętym trójbocznie oraz zakrystią zlokalizowaną w części południowej. W obrębie wieży, w przyziemiu zlokalizowana jest otwarta z trzech stron kruchta. Dodatkowy element stanowi chór muzyczny wsparty na czterech słupach. Wyposażenie utrzymane jest w stylu barokowym, pochodzi z przełomu  XVII-XIX wieku. Wewnątrz zachowały się dwa ołtarze barkowe z 1730-1740 roku, pochodzące z kościoła szpitalnego pw. św. Jerzego z Cieszyna przeniesione po 1884 roku. Pierwszy główny z rzeźbami aniołków, przekształcony, z obrotowym tabernakulum z rzeźbioną sceną Ukrzyżowanie i adorującymi aniołkami, w stylu rokokowym. Drugi z połowy wieku XVIII posiada bogaty detal rzeźbiarski w lewej części w postaci późnobarokowej rzeźby klęczącego św. Jana Nepomucena oraz figurkami aniołków i pelikanem karmiącym młode, w części prawej znajduje się natomiast rzeźbiona grupa św. Anny nauczającej Marię oraz św. Joachim. Na uwagę zasługuje także bogato dekorowano rokokowa ambona.

Zabytek dostępny dla zwiedzających.

Opr. Agata Mucha, OT NID w Katowicach, 29.07.2014 r.

10.Bibliografia

• Katalog zabytków sztuki w Polsce, Rejduch-Samkowa I., Samka J. (red.), Tom VI Województwo Katowickie. Zeszyt 3 Miasto Cieszyn i Powiat Cieszyński. Warszawa 1974.
• Pilch J., 2008. Leksykon zabytków architektury Górnego Śląska. Warszawa. Wydawnictwo Arkady.
• Londzin J., Kościoły drewniane na Śląsku Cieszyńskim. Cieszyn 1932
• Michniewska M., Michniewski A., Duda M.,  Kościoły drewniane Karpat - Polska i Słowacja: przewodnik. Pruszków 2006, Wyd. "Rewasz"
• Karta zielona. Kościół filialny p.w. Najświętszego Serca Jezusowego. (Archiwum WUOZ delegatura w Bielsku-Białej).