Historia

Willa została ufundowana w 1906 r. przez górala o nazwisku Płaza (stąd pierwotna nazwa obiektu „Płazówka”). Została wzniesiona prawdopodobnie przez Jana Ustupskiego „Kubecka”, wg własnego projektu. Budynek do lat 70. XX w. należał do rodziny Płazów. W 1976 r. został zakupiony przez Politechnikę Krakowską, która urządziła tu Pracownię Regionalną, kierowaną do 1990 r. przez doc. Dr hab. Stefana Żychonia, a następnie przez prof. dr hab. Przemysława Szafera. Obecnie znajduje się tu hostel „Stara Polana”. W l. 80. XX w. od strony pn.-zach. zostało dobudowane skrzydło, wg proj. Stefana Żychonia. Architektura skrzydła jest świadomym nawiązaniem do budownictwa regionalnego i dlatego można uważać ją za nawarstwienie historyczne.

Opis

Willa usytuowana przy ul. Nowotarskiej, oddalona ok. 10 m od ulicy, w ogrodzie. Zwrócona frontem na pd. Poprzedzona jest placem, na którym ob. znajduje się parking. Obiekt prezentuje w swej starej części skromną odmianę stylu zakopiańskiego, a w części dobudowanej współczesną architekturę regionalną. Willa wzniesiona jest na rzucie nieregularnym, parterowa z użytkowym poddaszem, częściowo podpiwniczona. Nakryta jest dachem siodłowym z półszczytami. Willa posadowiona jest na fundamencie betonowym i podmurówce z kamienia. Drewniana, ściany konstrukcji zrębowej, wewnątrz odeskowane. Część dobudowana w l. 80. XX w. murowana. Więźba dachowa krokwiowo-jętkowa, połacie dachowe pokryte są gontem.

Elewacja frontowa symetryczna, w części środkowej posiada wysunięty ryzalit piętrowej werandy. W połaciach dachowych, po obu stronach werandy, znajdują się otwarcia „pulpitowe”. Elewacje boczne i tylna niesymetryczne. Okna podwójne typu „polskiego” i „weneckie”. Detale dekoracyjne typowe są dla stylu zakopiańskiego, głównie w formie snycerskiego rytu wgłębnego (dekoracja nad drzwiami i oknami) oraz ażurowych wycinanek w balustradzie werandy. Zachowały się finezyjnie profilowane rysie. Szczyty dachowe dekorowane są motywem „słoneczka” oraz „pazdurami”. Wewnątrz zachowały się pierwotne powały, bogato dekorowane sosręby, zdobione motywami ludowymi „wegetacje roślinne”, „gwiazdy” i „gadziki”.

Obiekt dostępny z zewnątrz przez cały rok.

Oprac. Olga Dyba, NID OT w Krakowie, 09-02-2016 r.