Stanowi przykład willi w stylu zakopiańskim. Związana jest ze Stefanem Żeromskim i Rafałem Malczewskim.

Historia

Willa wybudowana została w latach 1901-1902 przez Oktawię Lewandowską, według projektu Wojciecha Roja, bliskiego współpracownika Stanisława Witkiewicza, możliwe, że przy jego współudziale. Oktawia z Gnatowskich Lewandowska była siostrą Zygmunta Gnatowskiego i żoną Władysława Lewandowskiego. Willi, od jego imienia, nadano po ukończeniu budowy nazwę „Władysławka”. Był to jeden z nielicznych domów, których połacie dachu pokryto dachówką ceramiczną, a nie gontem. Niedługo po ukończeniu, w 1904 roku w „Władysławce” zamieszkał Artur Rubinstein. W 1907 roku kolejna właścicielka, Irena z Łukowskich Goszczyńska pokryła dach czerwoną blachą i nazwała willę „Czerwony Dwór”. W latach 1918-1919 w willi mieszkał Stefan Żeromski, a w latach 1918-1922 również Rafał Malczewski wraz z żoną i dziećmi. Od 1951 roku mieści się tu przedszkole.

Opis

Willa usytuowana jest po wschodniej stronie ulicy Kasprusie, powyżej skrzyżowania z ulicą Orkana. Od strony wschodniej granicę działki stanowi Potok Młyniska. Budynek wolnostojący, w otoczeniu ogrodowym. Prezentuje Witkiewiczowski nurt stylu zakopiańskiego. Obiekt założony na rzucie nieregularnym - główny korpus prostokątny, od północy, w środkowej części elewacji dostawiona przybudówka na rzucie prostokąta, od wschodu weranda. Parterowy, z mieszkalnym poddaszem, podpiwniczony. Korpus główny nakryty dachem półszczytowym, z facjatą w środkowej części połaci południowej, dymnikiem i „wyględem”. Przybudówka od północy nakryta oddzielnym dachem, prostopadłym do dachu głównego. Weranda nakryta dachem jednospadowym. Posadowiony jest na podmurówce z kamienia łamanego, od strony wschodniej podmurówka wyższa z uwagi na spadek terenu w stronę potoku. Budynek drewniany, konstrukcji zrębowej. Więźba dachowa krokwiowa, połacie pierwotnie kryte dachówką ceramiczną, obecnie czerwoną blachą. Wszystkie elewacje niesymetryczne. W elewacji frontowej obszerna weranda uzyskana przez przeszklenie pierwotnego „przyłapu”. Detal architektoniczny dekoracyjny w formie „słonecka” oraz „pazdurów” w szczytach. Balustrada werandy ozdobiona jest snycerką - motywy roślinne i geometryczne. Wewnątrz stropy drewniane, wsparte sosrębami zdobionymi snycerskimi motywami roślinnymi i geometrycznymi   

Zabytek dostępny z zewnątrz przez cały rok, znajduje się tu Przedszkole im. Karola Szymanowskiego.

Oprac. Olga Dyba NID OT w Krakowie, 09.06.2015 r.