Historia

Inicjatywa budowy wieży Bismarcka w Żaganiu ( z j. niem. Sagan) wyszła od radców stanu Neefe i Obischau w sierpniu 1902 r. Dwa lata później w 1904 r. zawiązał się komitet organizacyjny, który wystosował odezwę do wszystkich organizacji miejskich i jego mieszkańców w celu przeprowadzenia zbiórki pieniędzy oraz materiałów budowlanych potrzebnych do wzniesienia wieży. Już w połowie 1906 r. pomysłodawcy budowy wieży dysponowali kwotą w wysokości 4.200 marek. W 1907 r. spośród kilku zgłoszonych planów budowy do realizacji wybrano projekt architekta Carla Stahlberga z Jeleniej Góry. Działkę pod nowy obiekt zakupiono na Wzgórzu Zamkowym, w pobliżu dzisiejszej ulicy Nocznickiego w Żaganiu. Kamień węgielny pod budowę wieży w obecności władz miejskich położono 30 lipca 1908 r. Główne prace budowlane nadzorowali budowniczy Bernikau oraz kierownik budowy Engel z Jabłonowa (z j. niem. Schönbrunn). Przy budowie obiektu użyto głazów narzutowych oraz granitu pochodzących z kamieniołomu koło Bolkowa. Głowica wieży wykonana została z granitu śląskiego. Uroczyste otwarcie nastąpiło 27 czerwca 1909 r. Tego też dnia wieża została przekazana zwiedzającym, zaś wieczorem na głowicy wieży rozpalono po raz pierwszy ogień. Sam obiekt wraz z kosztami jego utrzymania przekazany został miastu. Odbioru wieży dokonał ówczesny burmistrz Heinrich Achilles. W 1938 r. wbudowano w wieżę zbiornik wodny o pojemności 200 m3 i od tego czasu aż do 2002 r. służyła miejscowej społeczności za wieżę ciśnień. Działania II wojny światowej nie spowodowały zniszczenia obiektu. W 2002 r. obiekt poddano renowacji, wyremontowane zostały m.in. mury zewnętrzne, wierzchołek wieży oraz schody. W chwili obecnej obiekt nie pełni żadnych funkcji użytkowych.

Opis

22 metrową budowlę wzniesiono na rzucie prostokąta z głazów narzutowych i granitu. Portal wejściowy prowadzący do izby pamięci ku czci Otto von Bismarcka zlokalizowano od strony miasta. Pierwotne drzwi wejściowe dwuskrzydłowe, dębowe zastąpiono kratą. Po bokach portalu znajdują się granitowe kolumny. Nad wejściem osadzono w formie reliefu spoczywającego lwa z granitu (wykonanego przez monachijskiego rzeźbiarza Klausa), który jest uzupełnieniem portalu. Nad lwem umieszczono tablicę z napisem Bismarck (wykonaną przez firmę Fabian z Żagania). Wieżę na wysokości 5 m otacza z trzech stron taras do którego prowadzą schody zewnętrzne po lewej i prawej stronie. Taras na obudowie wieży wsparto na siedmiu czworokątnych kolumnach z kamienia ciosanego. Pod tarasem znajduje się hala z arkadami tworząca po bokach kuluary, zaślepione pod schodami łukiem kolistym pełnym. Z tarasu na piętro widokowe (znajdujące się na wysokości 15 m) prowadzą schody wewnętrzne z 50 stopniami z granitu. Z piętra widokowego krętymi żelaznymi schodami można było dotrzeć na głowicę wieży do miejsca, gdzie zainstalowana była misa ogniowa która miała średnicę 2,80 m i ważyła 850 kg.

Obiekt dostępny dla zwiedzających.

Oprac. Krzysztof Słowiński, OT NID w Zielonej Górze, 11-05-2017 r.