Historia

Późnobarokowy kościół został wzniesiony w latach 1701-1702, na miejscu późnogotyckiej świątyni, całkowicie zniszczonej w trakcie wojny 30-letniej. Prawdopodobnie już ok. poł. XIII w. istniała w tym miejscu kaplica szpitalna, początkowo drewniana. Obecny kościół powstał z inicjatywy opata Andreasa Adalberta Thiela, największego budowniczego spośród żagańskich opatów. W 1785 roku dobudowano wieżę. Opat Benedykt Strauch odbudował szpital przy świątyni w roku 1791. Od 1876 roku kościół był użytkowany przez starokatolików, a od 1897 r. został przejęty przez siostry boromeuszki. Kościół był remontowany w latach 70. XX wieku.

Opis

Kościół pw. Św. Ducha usytuowany jest u zbiegu ulic Armii Krajowej i Wojska Polskiego. Późnobarokowy obiekt jest murowany z cegły, jednonawowy, założony na rzucie prostokąta, z prostokątnym prezbiterium, skierowanym na pn. zach., do którego przylega zakrystia od pd. wsch. oraz z kruchtą po pn. wsch. stronie nawy. W bryle kościoła, nakrytej wysokimi, dwuspadowymi dachami, zaznacza się czworoboczna wieża wyprowadzona z połaci dachu w pd. wsch. części, zwieńczona hełmem. Nawa przekryta jest sklepieniem kolebkowym z lunetami, podobnie jak prezbiterium i zakrystia, z tym że w tej części lunety wchodzą tak daleko w głąb, że stwarzają wrażenie sklepienia krzyżowego. Otynkowane elewacje przeprute są oknami zamkniętymi półkoliście i artykułowane rytmem pilastrów, biegnących przez całą wysokość elewacji oraz gzymsami. Elewacja pd.-wsch. i pn.-zach. zwieńczone dwupoziomowymi szczytami, w dolnej części wolutowymi, zamkniętymi trójkątnymi frontonami, podzielonymi pilastrami oraz gzymsami. Wejście główne na fasadzie zostało podkreślone dekoracyjnym, piaskowcowym portalem z kartuszem herbowym w zwieńczeniu. Fasada dodatkowo ozdobiona trzema figurami umieszczonymi w niszach, będącymi alegoriami cnót teologicznych Wiary, Nadziei i Miłości. We wnętrzu zachowały się malowidła na sklepieniu nawy, empora organowa i barokowy wystrój – ołtarz główny ze sceną Zesłania Ducha Św., ołtarze boczne, ambona oraz stalle i cancellum.

Dostęp do zabytku ograniczony. Możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

Oprac. Marta Kłaczkowska, OT NID w Zielonej Górze, 14.12.2017 r.